تاملی در قلمرو ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و شمول آن نسبت به خشونت کلامی زوج

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به زوجه اجازه داده است در مواردی که ادامه زندگی زناشویی، وی را در وضعیت عسر و حرج قرار دهد، بامراجعه به حاکم و اثبات عسر و حرج، درخواست طلاق نماید. عام بودن این ماده برای زن این امکان را می دهد که بدون توجه بهمبنای ایجاد عسر و حرج، با اثبات علت موجد سختی و تنگی خود را از علقه زوجیت رها سازد. اگرچه عام بودن ماده موضوع بحث از مزایای مهم آن است، اما از سوی دیگر موجب سلیقه ای شدن کاربرد آن گردیده است. خشونت علیه زنان یکی از مصادیق سوء معاشرت در این ماده می باشد که گاهی اعمال این خشونت نه از طریق کتک کاری و آسیب جسمی بلکه از طریق گفتار و کلام ایجاد می شود، اگرچه آثار مخرب آن به چشم نمی آید اما تحمل شان بسیار دشوار است. دین مبین اسلام و بنا برماده قانونی ۱۱۳۰، قانونگذار ایران بعد از مکلف کردن زن و شوهر به رعایت حسن معاشرت با یکدیگر این امکان را به زن می دهد که در صورت محقق شدن شرایط ،( احراز عسر و حرج، غیر قابل تحمل عرفی)، از دادگاه تقاضای طلاق نماید. با توجه به اینکه خشونت های کلامی و احساسی می تواند هم در کوتاه مدت و هم در دراز مدت، برای زنان پیامدهای منفی و جدی به همراه داشته باشد در پی پاسخ به این سوال هستیم که آیا خشونت کلامی مشمول ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی می شود یا خیر؟ لذا هدف بررسی شمولیت و تبیین این نوع از خشونت زوج در قلمرو ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی است. مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و استناد به قرآن کریم ، سنت پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) و موارد استناد به قواعد فقهی مرتبط با منع آزار و خشونت زوج استدلال نموده و با توجه به عموم ادله (اصل عاشروهن، قواعد فقهی لاحرج و لاضرر) نشان داده است که منع خشونت می تواند در همه قلمروهای خشونت حوزه خانواده از جمله روابط کلامی زوجین مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ، خشونت ، خشونت کلامی زوج ، عسر و حرج ،