انتظار بشر از دین از نگاه متفکران معاصر با تکیه بر آراء سروش و مجتهد شبستری

انتظار بشر از دین مسائل جدید فراوانی را در حوزه دین شناسی طرح کرده است .مبحث انتظار بشر از دین بر پاسخ دادن به این سئوال راسخ است که انسانهاچه نیازی به دین دارند ودین چه انتظاری ازانسان دارد؟در یافته های پژوهش حاضر مشخص شد که دین به لحاظ مفهومی نوعی اعتقاد و شناخت است که به موجود مطلق غیبی و تجلیات او تعلق می گیرد. در ارتباط با انتظار بشر ازدین ،عبدالکریم سروش، دین را در مقام عمل، فاقد جهت و در مقام نظر، خاموش می پندارد. به زعم وی، دین فقط جواب گوی نیازهای فردی بشر است و دلیلی بر تضمین آخرت انسان به واسطه دینداری در دنیا نیست. دین حداقلی، دین اخروی(معادی) است و در مقابل، دین حداکثری، دین دنیوی(معاشی) می باشد.از نظر سروش دین دنیوی( معاشی) احکام فقهی و اخلاقی را لازم و کافی برایاداره جامعه و حل مشکلات اجتماعی دانسته و حسن معاد را تابع حسن معاش و در طول آن می داند، به اعتقاد وی دین صامت استو معرفت دینی چون تابع معارف بشری است, دچار قبض و بسط میشود،دین جامع نیست, بلکه کامل است و کمال آن نیز حداقلی است لذا معرفت دینی نسبی و عصری است. مجتهد شبستری نیز عقیده دارد که دین سلوک معنوی خود آدمی بوده و تجربه دینی هسته درونی دین است که آموزه های اعتقادی و اخلاقی و نیز اعمال و شعائر در لایه های بعدی آن قرار دارند.وی جاودانگی و خاتمیت را نقد می کند و اساسا دین را فاقد هرگونه نظام سیاسی، اقتصادی و حقوقی معرفی می نماید.از نظر مجتهد شبستری،دین وسیاست دو نهاد متفاوت با وظایف و عملکرد متفاوت دارند. با توجه به اینکه دین حقوق برخاسته از اخلاق اسلامی است، لذا به اصلاحات نیازمند است ، در اهداف نبی می توان ردپای حقوق بشر را یافت.

کلیدواژه ها:

دین ، انتظار ، عبدالکریم سروش ، مجتهد شبستری