تحلیلی بر چارچوب های مختلف مدیریت منابع آب با تاکید بر چارچوب هیدرولوژی اجتماعی

مدیریت منابع آب بسیار پیچیده است و متغیرهای زیادی در آن دخیل هستند. لذا در دهه های اخیر چارچوب های مختلفیبرای بهبود تصمیم گیری های مدیریت منابع آب توسعه یافته است. از طرفی ذیل هریک از این چارچوب ها مفاهیم متعددیشکل گرفته و مدل هایی معرفی شده است که به تصمیم گیران کمک می کند تا تصمیمات درست اتخاذ کنند. قبل از پژوهشمدیریت منابع آب، ضرورت دارد این چارچوب ها، مفاهیم و ابزار به خوبی شناخته شوند و هدفی که از انتخاب آن چارچوب هامدنظر محققین بوده است تبیین شود.در این تحقیق چارچوب ها و رویکردهایی که در دهه های اخیر در مدیریت منابع آب مورداستفاده قرارگرفته است، به تفصیلبیان می گردد. این چارچوب ها بر اساس پیچیدگی های منابع آب و نیازهای جدید این حوزه توسعه یافته اند، لذا شناخت آنهابه فهم بهتر موضوع مدیریت آب کمک خواهد نمود.تصمیمات مدیریت منابع آب در یک بستر اجرایی- نهادی شکل می گیردکه در موفقیت تصمیمات اثر دارد. عدم توجه بهاین پیچیدگی ها و اندرکنش ها می تواند منجر به شکست مدیریت آب شود. بنابراین برای مدیریت موفق آب نیاز استاندرکنش های بین سیستم منابع آب با سیستم های مرتبط، شناخته شود و در تصمیم گیری ها لحاظ شود و بستری که مدیریتآب در آن رخ میدهد، مدنظر قرار گیرد.عدم توجه به نیازهای ذینفعان، سبب شده ما ازنظر ابزار و متدولوژی پیشرفت کنیم ولی در زمینه اجرا بخصوص در بسترسیاسی (که تصمیمات آب در آن بستر گرفته میشود) کمتر موفقیت حاصل شده است.در ایران به دلیل کم بودن فعالیتهای گروهی و بین رشته ای، این چالش ها دوچندان بوده است و مطالعات مبتنی برچارچوب های بین رشته ای، نظیر هیدرولوژی اجتماعی، دیپلماسی آب، حکمرانی و تحلیل نهادی با خلا جدی مواجه است. بههمین سبب ضرورت دارد، مطالعات از رویکردهای صرفا مهندسی به سمت رویکردهای انسانی و بین رشته ای حرکت کند.

کلیدواژه ها:

چارچوب های مدیریت منابع آب ، هیدرولوژی اجتماعی ، مطالعات بین رشته ای ، رویکرد کل نگر