بررسی و نقد اندیشه تمدنی سید قطب

ایده­ی سید قطب (۱۹۰۶-۱۹۶۶) برای ایجاد جامعه یا تمدن اسلامی با چالش هایی همراه است که چیستی آن ها، مسئله ی این پژوهش را شکل می دهد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مطالعه ی اسنادی است و اطلاعات با روش «توصیف و تحلیل» موردبررسی و نقد قرارگرفته اند. بر اساس یافته های این پژوهش، اندیشه ی تمدنی سید قطب مبتنی بر دو رکن: ۱)تقسیم جوامع به اسلامی و جاهلی و انکار وجود جامعه­ی اسلامی بالفعل ۲) توسعه ی مفهوم توحید به توحید در حاکمیت و تطبیق شریعت است. بر این اساس، او معتقد است تعالی معنوی برای ایجاد جامعه­ی اسلامی کفایت می­کند و ضرورتی برای پیشرفت­های مادی وجود ندارد. اما این دیدگاه با چالش های جدی مواجه است. ازجمله: اولا: جاهلی و غیرمتمدن نامیدن تمام جوامع موجود، خلاف انصاف و حقایق تاریخی است و موجب برخورد و درگیری جوامع با یکدیگر می­شود. ثانیا: مشروط نمودن توحید به تطبیق شریعت، خلاف آموزه­های پیامبر(ص) و امری بی­سابقه در سنت اسلامی است که سرانجام آن نیز چیزی جز تکفیر و جنگ با تمام مسلمانان و غیرمسلمانان نخواهد بود. ثالثا: انکار ضرورت پیشرفت­های مادی برای جامعه­ی اسلامی نیز ناشی از تفکر دوگانه­ی او نسبت به تمدن غرب است که از یک سو، به تمدن غرب می­تازد و از سوی دیگر اخذ بی­ضابطه علوم تجربی غربی را مجاز می­داند.   

کلیدواژه ها:

سید قطب ، جامعه اسلامی ، جاهلیت ، حاکمیت ، تکفیر