بررسی رابطه دمای سطح زمین با پوشش گیاهی و رطوبت سطحی در کاربریهای اراضی منطقه زهک دشت سیستان با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست

مقدمه: دمای سطح زمین یکی از پارامترهای کلیدی در فرآیندهای فیزیک سطح زمین در تمامی مقیاس ها از محلی تا جهانی محسوب می شود. در این مطالعه رابطه بین دمای سطح زمین با پوشش گیاهی و رطوبت سطحی خاک در کاربری های اراضی در منطقه زهک دشت سیستان بررسی شد.مواد و روش : بدین منظور از تصاویر ماهواره ای لندست TM (۱۹۸۷)، TM (۲۰۰۱) و OLI(۲۰۱۸) استفاده گردید. پس از انجام مراحل پیش پردازش و پردازش تصاویر نسبت به استخراج نقشه های کاربری اراضی براساس روش طبقه بندی نظارت شده و از طریق الگوریتم حداکثر احتمال در دوره ۳۰ ساله اقدام گردید. همچنین دمای سطح زمین از روش پنجره مجزا و ارتباط بین دمای سطح زمین با پوشش گیاهی و رطوبت خاک از روش آماری ارزیابی شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد دقت طبقه بندی به روش حداکثر احتمال با بررسی از طریق داده های حقایق زمینی، تصاویر TM و OLI برحسب ضریب آماری کاپا به ترتیب ۸۹/۰، ۹۵/۰ و ۸۴/۰ براساس صحت کلی ۸/۹۱، ۴۵/۹۶ و ۸۹/۸۷ درصد به دست آمد. در طی سال های ۱۹۸۷، ۲۰۰۱ و ۲۰۱۸ میانگین شاخص های دمای سطح زمین ۱۳/۳۸، ۷۳/۴۵ و ۱۴/۴۱ درجه سانتیگراد، شاخص تفاضلی نرمال شده پوشش گیاهی ۱۱/۰-، ۱۳/۰- و ۱۶/۰- و شاخص تفاضلی نرمال شده رطوبت ۶۴/۰، ۶۳/۰ و ۵۸/۰ برآورد شد. ارتباط دمای سطح زمین و شاخص تفاضلی نرمال شده پوشش گیاهی فاقد همبستگی بود. همبستگی بین دمای سطح زمین و شاخص تفاضلی نرمال شده رطوبت نیز معکوس و منفی شد.نتیجه گیری: در اثر عوامل خشکسالی هیدرولوژیکی و شرایط اقلیمی ناشی از کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا و وزش طوفان-های گرد و غبار، زادآوری و رشد گیاه کاهش یافته است. لذا در اثر عدم پوشش گیاهی مناسب، پوشش گیاهی در کاهش دمای سطح زمین منطقه مورد مطالعه موثر نمی باشد.

کلیدواژه ها:

دمای سطح زمین ، کاربری اراضی ، شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی ، شاخص نرمال شده اختلاف رطوبت ، دشت سیستان