جلوه های تزئینی کاشیکاری بقعه امامزاده سلطان ابراهیم قوچان از منظر رساله حقایق الصنایع حکیم ابوالقاسم میرفندرسکی

صناعت ترجمه لغت یونانی تخنه و معادل آن معنویت به مفهوم هنر در متداول ترین نوع امروزین آن است. در ادبیات دینی-مزدایی ایران باستان و پراکندگی بحث صناعت در متون فلسفی و حکمی و کلامی تاکنون این مفهوم برای بررسی و کاوش در نظریه هنر ایران و جهان اسلام پیرامون کاشی کاری مورد استفاده قرار نگرفته است. به همین منظور با بررسی شواهد و فلسفه ایرانی اسلامی مفهوم صنعت را با بررسی کاشیکاریهای بقعه امامزاده سلطان ابراهیم شهر کهنه واقع در قوچان مورد تجزیه و تحلیل زیبایی شناسی قرار داده تا در بحث نکوهش بی آلایشی بقعه و تبیین والایی صنعت کاشی کاری بر اساس معیارهایی چون نفع ضروری و خیر بالذات، نفع کثیر و قلیل و متمم و مزین فعل طبیعت با ذکر مصادیق آن شرح داده شود. میرفندرسکی در کتاب حقایق الصنایعه که به فارسی نگاشته شده است تعریفی جامع از هر صنعت و سودمندی آن و دوری جستن از صنایعی که کمتر سودمند هستند پرداخته و در این مابین مبحث کاشی کاری در مدخل خروجی بقعه به عنوان هنری ارزشمند و بالفعل متناهی با روش تحلیل زیبایی شناسی و ارزشگذاری مربوط به صناعت پرداخته میشود. همچنین مبحث کیهان شناسی صناعات در تداوم فعل الهی و لزوم به کمال رسیدن از نماد آبی فیروزه ای، لاجوردی و زرد، با هدف تبیین نظریه صناعت در آثار رساله حقایق الصنایعه میرفندرسکی ساختاری سامان بند به این مبحث نظری ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

رساله حقایق الصنایعه ، ابوالقاسم میرفندرسکی ، کاشیکاری و بقعه امامزاده سلطان ابراهیم قوچان