میزان تغییرات احساس غم در جامعه ایران ازمنظر استعاره مفهومی

امروز، برخی بر این باورند که انسان در جامعه ایران غمگین­تر از گذشته شده­است. یکی از حوزه­هایی که می­توان درپی این مفهوم و تغییرات آن در گذر زمان بود، زبان است. زیرا، زبان یک پدیده اجتماعی-شناختی و حاصل تفکرات و احساسات انسانی و جامعه پیرامون است. در این پژوهش، ازدیدگاه علمی به­دنبال این مهم هستیم که «آیا جامعه ایرانی فارسی­زبان غمگین­تر شده­است؟». در همین راستا، به استخراج ابزارهای زبانی رمزگذار مفهوم غم و شادی در زبان فارسی می­پردازیم. مهم­ترین ابزاری که برای مطالعه این مفهوم مورد استفاده قرار می­گیرد، استعاره مفهومی است؛ زیرا، معمولا انسان مفاهیم انتزاعی را سخت­تر از مفاهیم عینی درک می­کند. به همین منظور، مفاهیم انتزاعی ازرهگذر مفهوم­سازی آن­ها به­وسیله مفاهیم عینی ادراک می­شوند. از آن­جا که جامعه و انسان همواره درحال تغییرند، میزان تغییرات زبان و غم و شادی نیز در زبان مشهود است که بیانگر تغییر احساسات انسانیست. پیکره زبانی مورد استفاده در این پژوهش، شامل فیلم­های سینمایی، داستان­ها، ترانه­ها، عناوین مطبوعاتی و اخبار از دهه­های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷، ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷، ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۷، ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷، ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ است. این دهه­ها به­علت رخ­داد­های سیاسی و اجتماعی تاثیرگذار، ازجمله انقلاب، جنگ، سازندگی، اصلاحات و دوران پس از آن برگزیده شده­اند. براساس بررسی­های صورت­گرفته، غم در جامعه ایران دارای تغییراتی اندک از دهه ۵۰ تا ۷۰، اندکی کاهش در ۸۰ و درنهایت، افزایش چشم­گیر در دهه ۹۰ است. شادی نیز از دهه ۵۰ تا ۶۰ نزول و یک­باره افزایش در دهه ۷۰ و سرانجام در دهه ۸۰ و ۹۰ کاهش چشم­گیری را تجربه می­کند. علت­های اصلی افزایش غم و کاهش شادی را می­توان مشکلات اقتصادی، جنگ، تجمل­گرایی و روابط انسانی پیچیده­تر عنوان کرد. یکی از پیامدهای افزایش غم، کاهش امنیت اجتماعی است. 

کلیدواژه ها:

غم ، شادی ، تغییر زبان ، استعاره مفهومی ، احساسات