الگوی دهکده شهری: رهیافتی کارامد در جهت تحقق پایداری سکونتگاه های روستایی

  عدم شناخت همه جانبه سکونتگاه­های روستایی و عدم توجه کافی به نیازهای روستائیان، موجب افزایش روند خالی شدن روستاها از سکنه بومی شده و مهاجرت آنان از روستا به شهر را فزونی بخشیده است. از این رو، زمینه برای پیشروی ساخت و سازهای هدایت نشده شهرنشینان در بافت روستایی فراهم شده است. ساخت و سازهای ناهماهنگ با بستر طبیعی روستا در قالب ویلا و شهرک سازی، به­ویژه در مورد سکونتگاه­های روستایی واقع در شمال کشور که از مناظر طبیعی و چشم اندازهای منحصر به فرد برخوردار هستند، بیشتر مشهود است. ادامه این روند، نه تنها به لحاظ ناهماهنگی با بستر طبیعی روستا تهدیدی برای اینبافت­های روستایی می­باشد، بلکه عامل تخریب محیط زیست طبیعی منطقه نیز به­شمار می­رود. پژوهش حاضر بر این باور است که ایجاد سکونتگاه روستایی پایدار با ابزار الگوی دهکده شهری مقوله­ای دست یافتنی است و راه حلی برای مشکلات موجود و کنترل توسعه بافت های روستایی خواهد بود. در تحقیق پیشرو سعی برآن بوده است تا با استفاده از مبانی نظری، ضمن بازشناسی مفهوم الگوی دهکده شهری و بررسی تجارب جهانی مرتبط با موضوع و تبیین آن­ها با توجه به شرایط بومی کشور برای یک نمونه موردی، به ارائه راهکارها و پیشنهادهایی برای دستیابی به راهبردهای کنترل توسعه و ساخت و سازهای ناهماهنگ در سکونتگاه­های روستایی در کشور پرداخته شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که تحقق ضوابط و اصول الگوی دهکده شهری در هر منطقه بر پایه هفت اصل به شرح زیر می باشد: ۱- تاکید بر هویت و مقیاس انسانی با طرح فضاهای عمومی سرزنده و همساز با طبیعت؛ ۲- فرم فشرده با توسعه مناسب فضا و توده کافی؛ ۳- محیطی پیاده مدار و جاذب عابر پیاده با تاکید بر حمل و نقل عمومی ؛ ۴- استفاده کارامد از منابع زمین و انرژی و کاربرد انرژی­های نو؛ ۵- اختلاط مناسب فعالیت­ها و کاربری اراضی و تنوع ابنیه؛ ۶- ویژگی­های کالبدی خاص ناحیه، ابعاد و اندازه مشخص با نحوه استقرار روشنی از واحدهای همسایگی؛ ۷- احترام به حفظ محیط زیست و توجه به عوامل زیست محیطی از طریق بهره­گیری از مولفه­های طبیعی سایت و ساخت و ساز همساز با محیط زیست طبیعی. کاربست اصول این الگو، بسته به شرایط هر منطقه و بعد از تطبیق با نیازهای ساکنان بومی، قابل تعمیم خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Urban Village Model ، Rural Settlements ، Miyanlat Village in the Safarud Region ، الگوی دهکده شهری ، سکونتگاه های روستایی ، روستای میانلات حوزه صفارود شهرستان رامسر