ارزیابی قابلیت تولید پنبه (Gossypium spp.) در تناوب با کشت مخلوط کنجد (Sesamum indicum L.)-لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.)

به منظور بررسی اثر ترکیب های مختلف کشت مخلوط کنجد و لوبیا چشم بلبلی بر تولید پنبه، کارایی شش نوع تناوب زراعی آیش- پنبه، کنجد- پنبه، لوبیا چشم بلبلی- پنبه، ۵۰:۵۰ کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه، ۲۵:۷۵ کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه و ۷۵:۲۵ کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴در شهرستان فسا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش مخلوط ۵۰:۵۰ کنجد-لوبیا چشم بلبلی در مقایسه با کشت خالص از لحاظ شاخص های نسبت برابری زمین (۰۳/۱)، نسبت برابری زمان- سطح (۰۴/۱) و کارایی استفاده از زمین (۱۵۵) برتر و از بهره وری بالاتری برخوردار بود. نتایج مربوط به سال دوم آزمایش نشان داد که کاشت پنبه پس از لوبیا چشم بلبلی و کاشت آن پس از کشت مخلوط ۲۵:۷۵ کنجد/ لوبیا چشم بلبلی، از بهره­وری تولید بالاتری برخوردار بود و در این ترکیب های کشت، عملکرد وش پنبه نسبت به سیستم آیش- پنبه به میزان ۹/۲۹ درصد افزایش یافت. ترکیب ۲۵:۷۵ کنجد/ لوبیا چشم بلبلی- پنبه نسبت به لوبیا چشم بلبلی- پنبه دارای شاخص برداشت بالاتری بود. بیشترین ارزش اقتصادی مربوط به تناوب لوبیا چشم بلبلی- پنبه بود که این نتیجه بر اساس عملکرد بالای لوبیا چشم بلبلی در کشت خالص (۴/۳۷۷۲ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بالاتر پنبه (۳۴۰۶ کیلوگرم در هکتار) پس از آن، به دست آمد. کمترین ارزش اقتصادی مربوط به تناوب آیش- پنبه بود. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می­رسد که تناوب زراعی لوبیا چشم بلبلی- پنبه، عملکرد پنبه را افزایش می­دهد.

کلیدواژه ها:

Cotton ، Economical value ، Intercropping ، Planting succession and Production efficiency ، ارزش اقتصادی ، توالی کاشت ، کشت مخلوط ، بهره وری تولید و پنبه.