مولفه های تفسیر عقلی اجتهادی قرآن

در این نوشتار، پس از اشاراتی کوتاه و گذرا به تعریف و مبانی تفسیر اجتهادی قرآن و بیان تفاوت های آن با سایر شیوه های تفسیری، سه مولفه  مهم در تفسیر عقلی اجتهادی، بیان، شرح و نمونه یابی شده است، که عبارتند از: ۱. توسعه  مفهومی و الغای خصوصیت؛ ۲. تطبیق مصداقی ؛ ۳. تحلیل گری  و مفهوم شکافی.مراد از توسعه مفهومی، گسترش مفهوم آیه و سرایت آن از «مورد» به غیر آن است.مفهوم شکافی نیز به معنای شکافتن مفهوم آیه به سمت عمق است، بر خلاف توسعه مفهومی که حرکت در سطح آیه و پیش روی عرضی است. برای هر یک از این مولفه ها، نمونه هایی از روایات تفسیری و متون تفسیری ارائه شده است و به دلیل وضعیت بهتر تفسیر اجتهادی در تفاسیر جدید، نمونه ها بیشتر از تفاسیر قرن حاضر، انتخاب شده اند.  

کلیدواژه ها:

قرآن ، علوم قرآنی ، تفسیر ، روش های تفسیری ، تفسیر عقلی اجتهادی