جایگاه کتاب خلاف شیخ طوسی در فقه مقارن

زمانی که در اهل تسنن باب اجتهاد مسدود شده بود،فقهای شیعه باالهام از قرآن و سنت پیامبر(ص)وائمه(ع)،به اجتهاد ادامه دادند واز این گذشته،بر ضد روش انحصار مذاهب فقهی عمل کردند؛چنانچه شیخ طوسی درکتاب خلاف افزون بر بیان آرای علمای شیعه،آرای فقهی مذاهب اربعه و دیگرمذاهب همچون اوزاعی را ذکر کرده است.سنجش مذاهب فقهی گاهی به طریق و عنوان"خلاف"یا "اختلاف"ویا"مختلف"وگاهی"الفقه المقارن"انجام شده است.برخی براین باورندکه خلاف و مقارن یکی نیستندو برخی آن دورا یک موضوع می دانند.دراین نوشتار،ضمن طرح این نظریات به دلایل ومستندات هرکدام اشاره شده است.با توجه به آنچه که درباره تفاوت خلاف و فقه مقارن گفته شده،به نظر می رسد فقه مقایسه ای ابتدا ازطریق خلاف انجام شده است و بیشترین کتب را دراین باره به خود اختصاص داده،ولی فقه مقارن اصطلاح جدیدی است که احیانا خلاف رانیزدر خود جای داده است.