امکان سنجی دادخواهی از اقدامات دادستان مبتنی بر «احیای حقوق عامه»

بر اساس بند دوم اصل ۱۵۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دادستان در نظام حقوقی ایران رسالت قوه قضائیه را مبنی بر «احیای حقوق عامه» بر عهده دارد. این وظیفه دادستان شامل اقداماتی می شود که ضمن جلوگیری از تشدید آثار زیان­بار ناشی از تضییع حقوق عامه، زمینه اعاده آن را فراهم می­کند. در پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی و از طریق مطالعه کتابخانه­ای، اسناد و منابع حقوقی ضمن بررسی کارآمدی نهاد دادستانی در ایفای این وظیفه مهم دستگاه قضائی در پی پاسخ به این پرسش است که اقدامات حقوق عامه­ای دادستان از چه ماهیتی برخوردار بوده و ساز­و­کار دادخواهی از آن چگونه است. به نظر می­رسد که این قبیل اقدام های دادستان از ماهیت دستورگونه بر­خور­دار بوده که فقط از جانب مقام قضائی صادر­کننده آن قابل عدول است. همچنین، نظارت سلسله مراتبی دادستان کل کشور و دادستان­های شهرستان­های مرکز استان فقط جنبه نظارت اداری دارد و می­تواند به عنوان تضمین­کننده رعایت اصول عدالت عمومی در این زمینه محسوب شود. هر چند که شایسته است نظام هماهنگ و جامع­تری به منظور صیانت از حقوق عامه تدوین شود که در آن، شیوه اعتراض به اقدامات حقوق عامه­ای دادستان نیز پیش بینی شده باشد.

کلیدواژه ها:

حقوق عامه ، دادستان ، اعتراض ، نظارت قضائی ، دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه