بررسی هویت در معماری مساجد ایرانی در دوران صفویه

معماری به رغم تفاوت های سرزمینی که در شکل آن تاثیر فراوانی داشته ،دارای ویژگی های ذاتی،پویا و تدریجی است که ان را هویت می نامند. واژه شناسی هویت ما را به انسان،معماری و مولفه های تمییز دهنده ی آن می رساند.ایجاد چارچوب فکری مناسب برای مفهوم هویت از اهداف مقاله میباشد. شکوه و زیبایی معماری در دوره اسلامی، به تزیین و آرایش آن بستگی دارد که از موجبات اصلی و هویت ساز این تزیینات به ویژه در مساجد و مکانهای مذهبی ایران در دوره صفویه از زیبایی و شکوه وحدت آفرینی برخوردار بوده است. در معماری صفویه، مسجد مجموعه ای از هنرهای گوناگون است و به تزئین آن توجه خاصی شده است. هویت با توجه به عناصر تزئینی، به عنوان عنصری مهم در معماری مساجد صفوی نقشی اساسی و بنیادی در برقراری ارتباط و ایجاد حس وحدت در میان مردم داشته و دارد و نقش مهمی در انتقال مفاهیم دینی ایفا می نمایند، بنابراین تزیینات نیز به عنوان امری جدا ناپذیر در مساجد نقش اساسی را در انتقال این مفاهیم دینی دارند و از ارکان اصلی آن محسوب می گردد. هویت در معماری ایرانی از چندین اصل بنیادی پیروی می کرده است، نخستین آن، اصل بی زمانی و بی مکانی نقوش است. بناهای مذهبی، همواره مورد احترام و توجه ملل و اقوام مختلف درطول تاریخ بوده است، و به لحاظ همین اهمیت، پیوسته کاملترین تجربه های هنری هنرمندان برجسته هر دوره تاریخی در خدمت معماری و تزیین نقوش به کار رفته در احداث چنین اماکنی بوده است. این علاقه و توجه و بذل سرمایه های مادی و معنوی، نه از باب منافع اقتصادی و اغراض مادی، بلکه بر مبنای کشش و علاقه ای قلبی بر اساس گرایش فطری مردم به مکاتب الهی بروز کرده است. چه بسا مردمی که با مشکلات و تنگناهای اقتصادی قرین بوده، اما در سرمایه گذاری برای مظاهر معنوی، از جمله بناهای وابسته به مقدسات مذهبی، از هیچگونه ایثاری فروگذار نکرده اند.

کلیدواژه ها:

هویت ، معماری مساجد ، ایرانی ، صفویه