افزایش بهره وری بارش برای گندم دیم در شرایط مدیریت برتر زراعی و آبیاری محدود در بالا دست حوضه کرخه

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش آب در کشاورزی، دوره: 30، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_WRA-30-3_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 391
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد مهدی نخجوانی مقدم

دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

بیژن قهرمان

استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد،ایران.

کامران داوری

استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد،ایران.

امین علیزاده

استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

حسین دهقانی سانیج

دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

علیرضا توکلی

استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

اینتحقیق با هدف بررسی تاثیر روش­های برتر مدیریت آبی و زراعی بر عملکرد و بهره­وری بارش برای گندم دیم درمنطقه هنام شهرستان الشترانجام گردید. ابتدا مدل واسنجی و صحت سنجی شده AquaCrop براساس شرایط اقلیمی و پایش زراعی ۱۰ مزرعه گندم دیم منتخب منطقه در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ اجرا گردید و سپس سناریوهای مدیریتی به منظور افزایش عملکرد و بهره­وری بارش گندم دیم تعریف شد. در مرحله بعد، سناریوهای برتر مدیریتی در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ در سه مزرعه تحقیقاتی گندم دیم منطقه اجرا گردید. در آزمایش­های مزرعه­ای دو سطح مدیریت زراعی (برتر و سنتی) و دو سطح آبیاری (دیم و تک آبیاری بهاره) مورد مطالعه قرار گرفت. مطابق با بهترین سناریوهای پیشنهادی مدل AquaCrop، تیمار تک آبیاری بهاره با عمق ثابت ۶۰ میلیمتر و در سه زمان اول، میانه و انتهای دوره گل­دهی گندم دیم در مزارع تحقیقاتی اعمال گردید. نتایج نشان داد که در شرایط دیم، مدیریت برتر زراعی بر مدیریت سنتی زراعی برتری داشت، زیرا بهره­وری بارش در مدیریت برتر نسبت به مدیریت سنتی زارع به میزان ۳۶ درصد افزایش یافت. با کاربرد تک آبیاری بهاره، متوسط بهره­وری کل آب (بارش + آبیاری) در تولید گندم در سه مزرعه تحقیقاتی به ۷۰/۰ کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یافت که نسبت به شرایط دیم به طور متوسط ۷۴ درصد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد که بهترین برنامه مدیریتی در منطقه هنام ترکیبی از مدیریت برتر زراعی با تک آبیاری بهاره به مقدار ۶۰ میلی­متر در میانه دوره گل­دهی (زمان لقاح گل­ها) گیاه است، زیرا عملکرد دانه و بهره­وری بارش را در مدیریت سنتی زارع را به ترتیب به میزان ۱۷۶ و ۱۳۴ درصد افزایش داد. نتایج آزمایش­های زراعی تطابق خوبی با سناریوهای پیشنهادی مدل AquaCrop داشت.

کلیدواژه ها

تک آبیاری, عملکرد, مدل AquaCrop, هنام

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.