بهره وری آب و عملکرد ذرت در تناوب با گندم در روش های مختلف آبیاری و خاک ورزی

  تاکنون در زمینه اثرات روش های خاک ورزی حفاظتی و آبیاری هر یک به صورت جدا بر محصول ذرت، پژوهش­های زیادی انجام شده، اما اثرات توام این دو عامل در کشت ذرت کم تر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، در این پژوهش اثر روش های خاک ورزی حفاظتی و آبیاری بر خصوصیات خاک، بهره وری مصرف آب و عملکرد ذرت در قالب طرح کرت های خرد شده با نه تیمار و سه تکرار بررسی شد. روش های آبیاری شامل آبیاری قطره ای نواری، سطحیو بارانیبه عنوان عامل اصلی و سه روش خاک ورزی مرسوم، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. پارامترهای جرم مخصوص ظاهری خاک، میزان آب مصرفی، رطوبت علوفه در مرحله خمیری دانه، عملکرد ذرت وبهره وری مصرف آب آبیاری تعیین شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در انتهای آزمایش، تیمار بی خاک ورزی نسبت به تیمارهای کم خاک ورزی و مرسوم جرم مخصوص ظاهری را در عمق ۰-۱۰ سانتی متری خاک اندکی افزایش داد (به ترتیب نه و چهار درصد)، اما روش آبیاری تاثیر معنی داری بر جرم مخصوص ظاهری خاک نداشت. روش آبیاری اثر معنی داری بر عملکرد دانه ذرت داشت (در سال اول در سطح پنج درصد و در سال دوم در سطح یک درصد) به گونه ای که روش های آبیاری تحت فشار بیش ترین عملکرد را به خود اختصاص دادند و کم ترین مقدار عملکرد مربوط به روش آبیاری سطحی بود، در حالی که عملکرد ذرت تحت تاثیر روش خاک ورزی قرار نگرفت. بیش ترین حجم آب آبیاری در روش آبیاری سطحی و کم ترین آن در روش آبیاری قطره ای نواری اتفاق افتاد، به طوری که در قطره ای نواری نسبت به بارانی و سطحی به ترتیب ۳۴ و ۵۷ درصد در حجم آب آبیاری ذرت صرفه جویی شد.بهره وری آب آبیاری تحت تاثیر روش آبیاری قرار گرفت، در حالی که روش خاک ورزی اثر معنی­داری بر بهره وری آب آبیاری ذرت نداشت. بیش ترین بهره وری آب آبیاری دانه ذرت (میانگین ۲۲/۱ کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به روش آبیاری قطره ای نواری و کم ترین آن (میانگین ۳۴/۰ کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به روش سطحی بود.

کلیدواژه ها:

جرم مخصوص ظاهری خاک ، رطوبت علوفه ، کشت مستقیم