خط فارسی در گنج: واکاوی تاثیر مسائل صرف، معنا و رسم الخط بر بازیابی اطلاعات در پایگاه اطلاعات علمی ایران

هدف: خط فارسی دشواری هایی دارد که بی توجهی به آنها، بازیابی اطلاعات را تحت تاثیر قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مشکلات خط فارسی در ابعاد صرفی، معنایی و رسم الخط بر بازیابی مدارک پایگاه گنج انجام شده است.روش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده که به شیوه کیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا انجام شد. ابزار مورد استفاده، سیاهه وارسی محقق ساخته بود. جامعه پژوهش نیز تمامی مدارک ثبت شده در گنج تا زمان اجرای پژوهش می باشد. نمونه گیری به صورت نمونه گیری معیاری انجام شد. با توجه به داده های به دست آمده، توصیف و تحلیل انجام گرفت.نتایج: در دسته مشکلات صرفی، تاثیر مسائل و دشواری های مربوط به صرف یا ساخت واژه در بازیابی مدارک و در دسته مشکلات معنایی تاثیر دشواری هایی که از نظر معنا در واژه ابهام یا تفاوت معنایی ایجاد می کنند، بر بازیابی مدارک بررسی شد. در مشکلات رسم الخط، این بررسی برای دشواری های ناشی از ویژگی های ریخت شناسی و نوشتاری خط فارسی انجام شد.نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد مشکلات صرفی، معنایی و رسم الخط، نتایج بازیابی اطلاعات در گنج را تحت تاثیر قرار می دهند. همچنین در این پایگاه در گروه صرفی تنها برای تک واژ های صرفی صفت، و در گروه رسم الخط، برای مشکلات علامت تشدید، جابه جایی «ی» و همزه در کلمات فارسی، نگارش همزه میانی و پایانی با کرسی «الف»، نگارش همزه میانی و پایانی با کرسی «واو»، «حذف یا نوشتن علامت مد» و «نوشتن صامت «ی» بعد از «ه» غیرملفوظ، چاره اندیشی شده و در گروه معنایی به هیچ یک از دشواری ها توجهی نشده است. 

کلیدواژه ها:

مسائل صرفی ، مسائل معنایی ، رسم الخط ، خط فارسی ، بازیابی اطلاعات ، پایگاه گنج ، پژوهشگاه علوم و فنا وری اطلاعات ایران (ایرانداک)