نقش کودهای آلی و بیولوژیک در جذب فسفر و پتاسیم توسط سیاهدانه (Nigella sativa L.)

کمبود فسفر و نیز کارایی جذب پایین این عنصر در خاک های با pH بالا، یکی از مشکلات مهم در سیستم های زراعی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. از این رو، به منظور بررسی اثر کودهای آلی و بیولوژیک بر کارایی مصرف فسفر و نیز پتاسیم سیاهدانه در خاکی با pH بالا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و ۱۵ تیمار در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای این آزمایش بر اساس ترکیبی از سه منبع کود آلی (کمپوست حاصل از کود گاوی، ورمی کمپوست و شاهد (بدون اعمال هیچ گونه کودی)) و نیز پنج کود بیولوژیک (ازتوباکتر + آزوسپیریلوم، میکوریزا(Glomus mosseae) ، ازتوباکتر + آزوسپیریلوم + میکوریزا، تیوباسیلوس + گوگرد و شاهد (بدون هیچ گونه کودی)) تعیین شدند. نتایج آزمایش حاکی از وجود اثر معنی دار منابع کود آلی در افزایش کارایی مصرف فسفر و پتاسیم سیاهدانه بود. با این وجود نتایج نشان داد که بجز تیمار تیوباسیلوس + گوگرد، سایر کودهای بیولوژیک تاثیر معنی داری در افزایش شاخص های ذکر شده نداشتند. تیمار تیوباسیلوس + گوگرد در مقایسه با شاهد کارایی جذب فسفر و پتاسیم سیاهدانه را به ترتیب ۷/۳۴ و ۶/۱۴ درصد افزایش داد. نتایج اثر متقابل نیز نشان داد که اعمال تیمار ورمی کمپوست + تیوباسیلوس + گوگرد در مقایسه با تیوباسیلوس + گوگرد، مقدار فسفر دانه را بیش از دو برابر افزایش داد. همچنین اثر تیمار ورمی کمپوست + تیوباسیلوس + گوگرد در افزایش شاخص ذکر شده به طور معنی-دار بیش از تیمار ورمی کمپوست بود. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که در خاک هایی با pH بالا و با میزان فسفر قابل استفاده پایین، استفاده از تیوباسیلوس به همراه مصرف گوگرد می تواند نقش موثری در افزایش کارایی جذب و مصرف فسفر داشته باشد.

کلیدواژه ها:

ازتوباکتر ، آزوسپیریلوم ، باکتری های اکسیدکننده گوگرد ، کمپوست ، گیاه دارویی ، میکوریزا ، ورمی کمپوست