تاثیر ویژگی های خاک و شرایط توپوگرافی بر بادافتادگی درختان در جنگل های چمستان- مازندران

مقدمه و هدف: بادافتادگی درختان در جنگل­های شمال کشور پدیده­ ای بوم­شناختی است. توده جنگلی در پارسل ۲۲ سری ۱۲ طرح جنگلداری حوضه غرب هراز یکی از مناطقی است که در سال­های اخیر بادافتادگی در آن شدت یافته است. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش خصوصیات فیزیکو-شیمیایی خاک و عوامل و مشخصه های توپوگرافی (شیب و جهت) پارسل ۲۲ و مقایسه آن با عرصه های مجاور به منظور یافتن متغیرهای محیطی موثر در افزایش میزان رخداد بادافتادگی است. مواد و روش ها: در عرصه مورد مطالعه به­ طور کاملا تصادفی، تعداد ۱۵ قطعه نمونه ده آری به مرکزیت درختان بادافتاده پیاده شد. جهت بررسی توده، در عرصه ­ای به وسعت ۸۸ هکتار حدود ۴۰۰ اصله درخت بادافتاده به ­طور صددرصد آماربرداری و خصوصیات کمی و کیفی آنها ثبت شد. همچنین ویژگی­های درختان باد افتاده در شرایط فیزیوگرافی مختلف (شیب و جهات مختلف) و ویژگی­ های خاک (چگالی ظاهری بافت خاک، رطوبت خاک، هدایت الکتریکی، نسبت کربن به نیتروژن و نیتروژن کل خاک) با برداشت نمونه از این پارسل و پارسل مجاور (بدون وقوع بادافتادگی) به ­عنوان شاهد بررسی شد. یافته ­ها: بر اساس نتایج به­ دست آمده، بیشتر آسیب درختان در این عرصه از نوع ریشه­ کنی بود و درختان بادافتاده در اراضی مسطح بیشتر از اراضی شیب­دار بودند. بیشترین درصد بادافتادگی درختان در شیب صفر و پنج درصد بوده و ۶۷ % درختان ریشه­ کن­ شده نیز در این بخش بودند. همچنین بیشترین سهم درختان بادافتاده متعلق به گونه انجیلی (۴۷ %) و کمترین آن متعلق به دو گونه توسکا و افرا (کمتر از ۵%) بود. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که میزان رطوبت خاک در خاک منطقه درختان بادافتاده به­ طور معنی ­داری (در سطح ۹۵ درصد) بیش از منطقه شاهد بود. هم چنین گونه Carex acutiformi در توده یادافتاده درصد حضور را به خود اختصاص داده بود در صورتی که در توده شاهد این گونه مشاهده نشد. نتیجه­ گیری: در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که احداث آب­بندان در بالادست باعث تغییر میران رطوبت خاک و افزایش حساسیت گونه ­هایی چون انجیلی به باد شده است. دراین­ میان، مقاومت گونه­ های جنگلی نیز در مواجهه با تغییرات رطوبت پایدار خاک و وقوع بادهای شدید متفاوت بوده است؛ به صورتی که گونه­ های رطوبت پسندی چون افرا و توسکا (به دلیل رطوبت پسند بودن و عدم حساسیت به افزایش رطوبت خاک) شدت بادافتادگی کمتری را نشان دادند.

کلیدواژه ها:

Aspect ، Hyrcanian ، Physic-chemical characteristics of Soil ، Slop ، Soil Humidity ، جهت شیب ، رطوبت خاک ، شیب ، ویژگی های فیزیکی- شیمیایی خاک ، هیرکانی