اثر محلول پاشی مواد غذایی بر اندازه عناصر پرمصرف درختان بلوط (Quercus brantii) سالم و دارای خشکیدگی در منطقه منج استان چهارمحال و بختیاری

مقدمه و هدف: جنگل­های زاگرس از مهم ترین مناطق رویشی ایران هستند که در حفاظت از منابع آب و خاک نقش مهمی را ایفا می­ کنند. از دهه گذشته، زوال برخی از گونه­ های درختی و درختچه ­ای در این جنگل ها ازجمله بلوط منجر به بروز نگرانی های جدی بابت به خطر افتادن استمرار و پایداری این جنگل­ها شده است. مهم ترین دلایل بروز این پدیده، تغییرات اقلیمی، فقر رویشگاه، جذب عناصر سنگین از گردوغبار، کاهش جذب مواد غذایی، بهره ­برداری بیش از حد از عرصه­ ها، آفات و بیماری­ها  و عوامل رویشگاهی عنوان شده است. پژوهش پیش رو با هدف بررسی اثر تغذیه در کنترل روند خشکیدگی در زمان درگیری درختان بلوط ایرانی با این پدیده و رفع نیاز آنها از طریق محلول پاشی مواد غذایی بر روی  برگ انجام شد. مواد و روش­ها: این پژوهش در منطقه منج (شهرستان لردگان) در استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. در یکی از مناطق دچار خشکیدگی، ۳۰ درخت بلوط یکسان (۱۵ درخت شاخه­ زاد و ۱۵ درخت تک پایه) انتخاب شدند. درختان در هر فرم رویشی با توجه به شدت خشکیدگی به سه طبقه سلامت شامل سالم، سرخشکیده و خشکیدگی تاج تا ۵۰ درصد تقسیم شدند. درکل، این پژوهش دارای سه تیمار شامل فرم رویشی (دو سطح)، سلامت (سه سطح)، زمان نمونه ­گیری (دو سطح) و پنج تکرار بود. محلول پاشی در زمان رشد کامل برگ­ها به نسبت سه در هزار از اوایل خرداد تا تیر و با فاصله ۱۰ روز طی سه نوبت انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که اندازه عناصر پرمصرف شامل پتاسیم، فسفر و نیتروژن در اول فصل رویش به ترتیب ۱/۲۲، ۰/۲۷ و ۰/۹۹۸ درصد و در آخر فصل رویش به ترتیب ۰/۱۷، ۰/۲۴ و ۱/۱۱ درصد شد و  دارای اختلاف معنی­دار در سطح ۹۵ درصد اطمینان بود. مقدار این عناصر در درختان تک پایه و شاخه ­زاد در درختان سالم بیشتر از دو طبقه خشکیدگی بود، اما این اختلاف معنی­دار نبود. نتیجه ­گیری: عناصر پرمصرف با افزایش توان درختان در مقابله با تنش­های محیطی می­توانند روند زوال درختان بلوط را متوقف کنند. در این میان نقش فسفر و پتاسیم در افزایش مقاومت درختان در برابر تنش­های محیطی و توقف روند خشکیدگی تعیین کننده است. بنابراین پیشنهاد می­شود با اولویت این عناصر، درختان درگیر با پدیده زوال برای جلوگیری از پیشرفت خشکیدگی، با این مواد غذایی محلول­پاشی شوند.

کلیدواژه ها:

Chaharmahal and bakhtiari Province ، Macronutrient elements ، Nutrision ، Oak ، Zagros ، تغذیه ، زوال ، زاگرس ، جنگل های غرب