مطالعه انتقادی مدخل آدم(ع) در دائره المعارف اسلام

مدخل «آدم(ع)» نوشته یکی از مستشرقان به نام «یوهانس پدرسن» (J. Pedersen) است که در دائره المعارف اسلام به چاپ رسیده. این نوشتار به نقد و ارزیابی مدخل یاد شده پرداخته است با این هدف که بررسی آثار مستشرقان درباره آموزه های دینی به ویژه مباحث قرآنی، فضای فکری اندیشمندان غیر مسلمان را تا حدودی پیش دید مسلمانان قرار دهد. همچنین نقد و ارزیابی آثار یادشده نیز زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام ناب را فراهم می کند. نویسنده در این مدخل ابتدا با استناد به آیات قرآن، خلقت آدم، مذاکره خداوند با فرشتگان و دستور سجده به آدم، امتناع شیطان از دستور خداوند، نافرمانی آدم و حوا و سپس هبوط آنان از بهشت را بیان و سپس با استناد به روایات تفسیری و تاریخی اهل سنت و به ویژه منابع مستشرقان، داستان آدم(ع) را تبیین کرده است. یافته های پژوهش از عدم تسلط و اشراف علمی پدرسن بر منابع اسلامی -اعم از آیات قرآن و روایات اصیل- درباره داستان آدم(ع) و در نتیجه فهم ناقص و نادرست او حکایت می کند. عدم جامعیت در استناد به آیات قرآن، عدم ساختاربندی در عناوین مدخل، تاثیرپذیری از اسرائیلیات، برداشت های سطحی و فاقد تحلیل، عدم توجه به تحریف ناپذیری قرآن و مراجعه محدود به منابع اصلی؛ مهمترین نقدهایی است که به مدخل آدم و دیدگاه های بیان شده در آن وارد است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، حضرت آدم(ع) ، دائره المعارف اسلام ، مستشرقان ، یوهانس پدرسن