تاثیر فشار اقتصادی شوروی بر سیاست های راه سازی ایران دوره رضاشاه: بررسی موردی راه تبریز- رواندوز به اسکندرون
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHSS-13-4_005
تاریخ نمایه سازی: 23 خرداد 1401
چکیده مقاله:
گسترش شبکه راههای ارتباطی داخلی و داشتن راه دریایی مهم ترین مزیت نسبی برای ثبات اقتصادی و سیاسی یک کشور به حساب میآید. دسترسی به راه دریایی ضمن ایجاد تنوع بازار مقصد برای عرضه کالا، از وابستگی به کشورهای همسایه میکاهد. با این حال، در ایران دوره قاجار توجه چندانی به این موضوع نشد. در دوره رضاشاه تحول گستردهای در زمینه راهسازی انجام گرفت که برخی از آن به عنوان «به هم بافتن ایران»(۱) یاد کردهاند. حال، پرسش اساسی این است که سیاست راهسازی ایران دوره رضاشاه تحت تاثیر چه عواملی بود؟ این جستار با بهرهگیری اسناد و منابع دست اول و به روش توصیفی - تحلیلی میکوشد تا پاسخ این پرسش را بر اساس نظریه توسعه وابسته و مدل نظام اقتصاد جهانی مرکز- پیرامون، تبیین و ارزیابی نماید. پیش فرض این جستار آن است که رشد اقتصاد کشاورزی ایران، به ویژه استانهای شمالی در دهههای پایانی دوره قاجار تحت تاثیر توسعه اقتصادی کشور نیمه پیرامونی روسیه بود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که روسها با آگاهی کامل از وابستگی شدید اقتصادی ایران در بعد صادرات و ترانزیت کالا به این کشور، از آن به عنوان اهرمی برای پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی خود بهرهبرداری میکردند. بنابراین، بخش مهمی از سیاست راهسازی ایران برای کاهش فشارهای بازرگانی روسیه بر ایالات شمالی کشور بود. بخش مهمی از سیاست راهسازی این دوره برخلاف نظریه رایج که آن را صرفا طرحی امنیتی میپندارند، برای راهیابی به خلیج فارس و رفع محاصره اقتصادی ایالتهای شمالی کشور بود. ساخت راه تبریز- رواندوز به سمت سوریه و دریای مدیترانه میتوانست به سلطه اقتصادی روسیه بر ایالات شمال و غرب ایران پایان دهد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
شهرام غلامی
استادیار گروه آموزش تاریخ/ دانشگاه فرهنگیانگروه آموزش تاریخ، دانشگاه فرهنگیان، خرم آباد- ایران