تحلیل بر ساختار وجودی انسان (نگاهی به جایگاه انسان در جهان)

خداوند متعال حقیقت انسان را نه حقیقت اشخاص را از علم خود به عالم جبروت و از عالم جبروت به عالم ملکوت نازل نمود تا این حقیقت به مرز عالم ماده نزدیک شد. در این مرحله آن حقیقت انسانی را نفس کلی انسان می گویند که نفس هیچ شخص خاصی نیست. آنگاه خداوند متعال گل آدم را سرشت تا به حالتی رسید که قابلیت دریافت نفس در او پدید آمد در این هنگام آن نفس کلی به جسم آدم (ع) تعلق گرفت و آدم خاکی انسان شد ؛ و آن نفس کلی در عین اینکه در ذات خود به کلیتش باقی بود در مقام تعلق و فعل ، نفش جزئی حضرت آدم (ع) نیز شد. توجه: آن نفس به بدن آدم (ع) تعلق گرفت نه اینکه در آن داخل شد. نفس در چیزی داخل نمی شود. هدف این مقاله نگرش به این موجود شگفت انگیز، ضمن شناخت جایگاه وی در هستی، به مفهومی راه گشا در شناخت معنای زندگی نیز دست یابیم. همانگونه که اراده ی انسان به صور خیالی او تعلق گرفته آنها را پدید می آورد ولی اراده داخل در آن صور نیست بلکه مدبر آنهاست در همین هنگام آن نفس کلی افزون بر تعلق کلی به کل بدن حضرت آدم (ع) ، تعلقی نیز به تک تک ذرات وجود او گرفت. در این هنگام به تعداد آن ذرات ، نوعی خاصی از تعلق نیز برای نفس کلی حاصل شد که به سبب آن نوع تعلق ، به تعداد آن ذرات ، نفس جزئی حاصل گردید ؛ و هر ذره ی وجود آن حضرت ، به واسطه ی این تعلق ، تشخصی خاص پیدا نمود. و همین نفوس جزئی متعلق به ذرات بودند که مورد سوال خدا قرار گرفتند. از آن زمان هر نفسی ذره ی مربوط به خود را تدبیر می کند تا بالاخره به صلب معینی برسد و در رحم معینی قرار گیرد.به عقیده بسیاری از عرفا، انسان کامل به منزله روح عالم هستی می ماند؛ همان گونه که روح امور بدن را تدبیر می کند، انسان کامل هم امور عالم را تدبیر می نماید؛ گرچه به لحاظ بشری خود وی توجه نداشته باشد. هرگاه انسان کامل از عالم دنیا به عالم آخرت منتقل شود، خزائن الهی نیز به آن عالم منتقل خواهند شد، بساط عالم ماده جمع خواهد شد و رستاخیز قیام خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

ساختار انسان ، عالم هستی ، حقیقت انسان