بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مختلف یونجه (Medicago sativa L.) با استفاده از صفات ریخت شناسی

یونجه مهم ترین گیاه علوفه ای در جهان می باشد که اساسی ترین عامل برای اصلاح این گیاه وجود تنوع کافی اولیه است بدین منظور، 150 ژنوتیپ یونجه از نظر صفات مختلف زراعی در قالب طرح کاملا تصادفی طی سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا مقایسه و مطالعه گردید. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات دارای تفاوت معنی‏دار در سطح 1% یا 5% بودند که این نشان‏دهنده وجود تنوع کافی بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد بیشترین عملکرد علوفه مربوط به ژنوتیپ های xl312 ، تالنت 2 و همدانی 2 با 5/910-6/932 گرم بود. ژنوتیپ های سمیرچنسکایا111و شهررضا از نظر کیفیت علوفه در بالاترین سطح قرار داشتند که استفاده از آنها به عنوان والد در برنامه هایی که هدف بهبود کیفیت یونجه است، توصیه می گردد. نتایج ضرایب همبستگی میان صفات نشان دهنده وجود همبستگی منفی و معنی دار کیفیت علوفه با عملکرد خشک علوفه و ارتفاع بوته بود. همچنین صفت روز تا 10 درصد گلدهی با عملکرد خشک علوفه همبستگی منفی و معنی دار داشت. بر اساس نتیجه تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها در پنج گروه قرار گرفتند. ژنوتیپ های کلاستر چهارم دارای کیفیت و وزن خشک علوفه مناسب و کمترین طول روز تا گلدهی بودند و ژنوتیپ های این خوشه را می توان به عنوان ژنوتیپ های برتر از لحاظ کیفیت و عملکرد خشک علوفه معرفی کرد. شناسایی تنوع فنوتیپی موجود، اطلاعات مفیدی در مدیریت کلکسیون ها فراهم می آورد و منابع ژنتیکی با ارزشی را در دسترس اصلاح گران گیاه قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، صفات مورفولوژیک ، عملکرد علوفه ، یونجه