شناسایی ویژگی های برنامه های کتابخوان الکترونیکی و ارزیابی برنامه های پرکاربرد ایرانی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های برنامه های کتابخوان الکترونیکی از طریق مرور نظام ­مند متون و ارزیابی چهار برنامه کتابخوان الکترونیکی پرکاربرد ایرانی (فیدیبو، طاقچه، کتاب­راه، و کتاب سبز) از نظر ویژگی های شناسایی شده است. روش: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی، و مبتنی بر چهارچوب مرور نظام ­مند انجام شده است. برای جمع آوری متون پژوهشی مرتبط، در پایگاه ­های اطلاعاتی داخلی و خارجی جست وجو و ۲۴۷ اثر شناسایی شد. پس از بررسی اولیه (بررسی کلیدواژه ­ها، عنوان، و مرور چکیده ها)، در نهایت ۴۶ اثر مرتبط استخراج شد و مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه، به منظور تعیین میزان برخورداری هریک از چهار برنامه کتابخوان الکترونیکی ایرانی موردبررسی، از ویژگی­ های استخراج شده با استفاده از این سیاهه­ و از طریق ابزار مشاهده، مطالعه­ ای پیمایشی انجام شد. یافته ­ها: از ۴۶ اثر موردبررسی، در نهایت سیاهه ­ای از متداول ­ترین ویژگی ­های برنامه ­های کتابخوان الکترونیکی، شامل ۱۳۲ مولفه، تهیه و در قالب ۱۶ معیار دسته ­بندی شد. در بخش مطالعه پیمایشی، نتایج نشان داد از چهار برنامه کتابخوان الکترونیکی پرکاربرد ایرانی، دو برنامه «طاقچه» و «فیدیبو» از نظر ارائه­ خدمات و برخورداری از ویژگی ­های موردتوجه در ارزیابی برنامه ­های کتابخوان الکترونیکی با اختلاف اندکی از یکدیگر در وضعیت مطلوب ­تری نسبت به سایر برنامه های کتا بخوان الکترونیکی ایرانی قرار دارند و به نظر می ­ر­سد درگیر رقابتی تنگاتنگ در بازار مشتریان هستند. همچنین، یافته ها نشان داد با اینکه «کتاب سبز» جزء برنامه ­های کتابخوان پرکاربرد ایرانی است، اما کمتر از نیمی (۲۴/۴۹ درصد) از ویژگی­ ها را داشته و در شرایط مناسبی قرار ندارد. اصالت/ارزش: در این پژوهش، مرور نظام ­مند متون به شناسایی ویژگی های جامع برای برنامه های کتابخوان الکترونیکی منجر شده است. همچنین، ارزیابی و مقایسه برنامه های کتابخوان ایرانی به طراحان و تولیدکنندگان آن ها کمک می­ کند به ایرادها و کاستی­ های محصول خود پی ببرند و برای رسیدن به وضعیت مطلوب و موردپسند کاربر تلاش بیشتری کنند.

کلیدواژه ها:

E-reader applications ، Fidibo ، Taghche ، Ketabrah ، ketab sabz ، برنامه های کتابخوان الکترونیکی ، فیدیبو ، طاقچه ، کتاب راه ، کتاب سبز