بررسی مقایسه ای مفهوم سازی ها و رمزگذاری های زبانی حس بویایی در زبان های فارسی و روسی امروز از منظر زبان شناسی فرهنگی شناختی

در این جستار مفهومسازیها و رمزگذاریهای زبانی حس بویایی را در دو زبان فارسی و روسی امروز از منظر زبان شناسی فرهنگی شناختی با بهرهگیری از چارچوبهای شریفیان (۲۰۱۷) و کووچش (۲۰۱۸) بررسی میکنیم.  دادههای اصلی از وبلاگها و صفحات مجازی و بهطور کلی از اینترنت اخذ شده است، اما برای بررسی مترادف های واژه «بو» و هم نشینهای آن از فرهنگ لغتهای ایندو زبان هم استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در دو زبان فارسی و روسی حس بویایی هم به عنوان حوزه مبدا و هم مقصد نقشآفرینی کرده و در حسآمیزی از هر دو مرتبه بالاتر و پایینتر از خود به عنوان حوزه مبدا استفاده میکند. در حوزه مفهومسازی دو کلان استعاره «خوب بودار است» و «بد بودار است» در هر دو زبان وجود دارد. «ظنبردن/ مشکوکبودن، فهمیدن/ پیبردن، برطرفشدن، پرکردن، نشان از چیزی داشتن، به دردسر افتادن/ خرابشدن اوضاع» ازجمله مفهومسازی های مشترک این دو زبان است. درعینحال تفاوتهایی هم در این دو زبان در مفهومسازی حس بویایی وجود دارد. جدا از مفهومسازیها، در رمزگذاریهای زبانی هم شباهتها و تفاوتهایی بین دو زبان مشاهده میشود. شباهتها در تایید نظر کووچش (۲۰۱۰) مبنی بر نزدیک به همگانیبودن برخی استعارههای مفهومی در حوزه حسها در زبانهای مختلف است که از نظر او ناشی از تجارب مشترک انسانهاست و تفاوتها هم منعکسکننده نظر شریفیان (۲۰۱۷) است که معتقد است آبشخور مفهومسازیها، شناخت فرهنگی است که حتی در یک جامعه زبانی هم، به دلیل توزیع نامتقارن، ممکن است کاملا یکسان نباشد.  

کلیدواژه ها:

Cultural linguistics ، Cognitive linguistics ، Sense of smell ، Linguistic encoding ، Conceptualization ، Syenstethia ، زبان شناسی فرهنگی ، زبان شناسی شناختی ، حس بویایی ، رمزگذاری زبانی ، مفهوم سازی ، حس آمیزی.