بازنمایی مولفه های گفتمانی وکلا در اقناع قاضی از منظر زبان شناسی حقوقی: مطالعه موردی گفتمان پرونده های کیفری

پژوهش حاضر با هدف تحلیل گفتمان شیوههای اقناع قاضی توسط وکلا در دادگاههای کیفری و حقوقی ایران براساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی انجام شده است. ماهیت روششناسی انجام این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی بوده و نگارندگان برای گردآوری دادهها با مراجعه به دادسراها، دادگاههای شهر تهران و دفاتر وکلا با مطالعه صدها پرونده و مشاهده دهها بازجویی در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به روش فیشبرداری متن پنجاه پارهگفت از مکالمات مشارکان گفتمان (۱۰ پرونده) را در چارچوب رویکرد لاکلا و موفه (۱۹۸۵, ۲۰۰۱, ۲۰۰۲) موردبررسی قرار دادهاند. مولفههای اصلی این رویکرد عبارت اند از: دال و مدلول، ضدیت و غیریت، هژمونی و تثبیت معنا، قدرت، اسطوره، تصور اجتماعی، موقعیت سوژهای و سوژگی سیاسی. با توجه به گفتمان وکلا میتوان گفت که وکلا از تثبیت نظام معنایی گفتمان شامل واژههایی چون آزادی موکل، تخفیف در مجازات، اثبات جرم متهم و تقاضای مجازات برای متهم که هر کدام از این نظامهای معنایی با مفاهیمی خاص به تثبیت دالهای خود میپردازند، بهمثابه عوامل شناختی و رفتاری اثرگذار برای اقناعسازی استفاده میکنند. پرسش اساسی پژوهش حاضر آن است که مفهوم اقناع چگونه در گفت وگوهای وکلا در گفتمان دادگاه نمود پیدا میکند. نتایج نشان داد که وکلا با استفاده از  برجستهسازی و حاشیه رانی به بیان نقاط قوت موکل خود و نقاط ضعف رقیب میپردازند. یافته ها حاکی از آن است که وکلا به منظور اقناعسازی قضات جهت دفاع از موکل خود، با سوگیری منفی از حاشیهرانی و بیان نقاط ضعف رقیب و با سوگیری مثبت از برجستهسازی و ارائه نقاط قوت موکل خود استفاده میکنند.  

کلیدواژه ها:

Critical discourse analysis ، Forensic linguistics ، Laclau and Mouffe ، Persuasion ، تحلیل گفتمان انتقادی ، زبان شناسی حقوقی ، اقناع ، لاکلا و موفه.