اثر اشتیاق به فعالیت بدنی و سرزندگی و خودکارآمدی با لذت از اوقات فراغت ورزشی (مطالعه موردی: کارکنان اداره های ورزش و جوانان استان کرمانشاه)

مقدمه: اوقات فراغت و نحوه ی گذران آن از مباحثی است که پس از انقلاب صنعتی به موضوع مهمی تبدیل شده است. در دوران جدید نیاز به گذران مناسب اوقات فراغت از جمله نیازهای مهم افراد به شمار می رود. در حقیقت اوقات فراغت، عرصه اجتماعی نوینی است که در بستر مدرنیته، تغییرات فرهنگی اجتماعی معاصر و رشد مصرف گرایی، معنا و اهمیت یافته است. در حوزه ورزش یکی از رویکردهای نظری اشتیاق به فعالیت بدنی است که برای افزایش هیجانات مثبت در ورزش شناخته می شود. اشتیاق به یک فعالیت نشان دهنده مشارکت در یک فعالیت مورد علاقه هست که فرد آن را مهم تلقی می کند و زمان و انرژی خود را صرف آن می کند. الگوی دوگانه اشتیاق دو مفهوم منفی و مثبت اشتیاق را نشان می دهد که شامل اشتیاق افراطی و اشتیاق سازگار می باشد. از طرفی، سرزندگی یک احساس درونی است که به طور عمومی با احساس سرزنده بودن واقعی، پرانرژی بودن و اشتیاق نسبت به زندگی مشخص می شود. ازسوی دیگر، خودکارآمدی، متغیری که به ویژگی شخص اشاره دارد، نیز می تواند در مشارکت در فعالیت بدنی موثر واقع شود. خودکارآمدی از نظر بندورا، به باورها یا قضاوت های فرد نسبت به توانایی های خود در انجام وظایف و مسئولیت ها اشاره دارد. در این تحقیق، بررسی همبستگی اشتیاق به فعالیت بدنی و سرزندگی و خودکارآمدی با لذت از اوقات فراغت ورزشی در کارکنان اداره های ورزش و جوانان استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۹ انجام گرفت.روش شناسی: این مطالعه به روش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام کارکنان اداره های ورزش و جوانان استان کرمانشاه )۳۰۰(N= تشکیل دادند که بر اساس فرمول نمونه گیری معادلات ساختاری (۵q≤n≤۱۵q)، ۲۳۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این مطالعه از پرسش نامه های مقیاس اشتیاق والراند و همکاران (۲۰۰۳)، پرسش نامه سرزندگی ذهنی ریان (۱۹۹۷)، خودکارآمدی شرر و همکاران (۱۹۸۳)، پرسش نامه لذت گرونینگن (۲۰۰۵)، استفاده شد. روایی صوری، شاخص روایی محتوا، همگرایی و روایی سازه و پایایی (محاسبه ضریب آلفای کرونباخ) بررسی شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS ۳.۰ انجام شد.یافته ها: بین اشتیاق سازگار ( β=۵۷/۰، ۰۰۱/۰= P)، و اشتیاق افراطی ( β=۵۷/۰، ۰۰۱/۰= P) با لذت از اوقات فراغت ورزشی به ترتیب همبستگی مثبت و منفی وجود داشت. بین سر زندگی و خودکارآمدی و لذت از اوقات فراغت نیز رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد.بحث و نتیجه گیری: نتیجه این تحقیق با تحقیق هاشمی و همکاران (۱۳۹۸)، آقاخانبابایی و همکاران (۱۳۹۶)، هی و همکاران (۲۰۱۳)، مول و همکاران (۲۰۰۵) و پیترسون (۲۰۱۲)، سرانو سانچز و همکاران (۲۰۱۲) همخوانی دارد. با یافته های تحقیق اقدسی و همکاران (۱۳۹۷)، ناهمخوانی دارد. برطبق نظریه شناختی- اجتماعی بندورا (۱۹۹۷)، موفقیت انسان به تعهد، کاردانی و پشتکار احتیاج دارد که این موارد ازطریق خودکارآمدی حاصل می شوند. یافته ها نشان داد که اشتیاق سازگار و اشتیاق افراطی با لذت از اوقات فراغت با تاکید بر فعالیت بدنی همبستگی مثبت و منفی معناداری دارند. از این رو، پیشنهاد می شود مدیران و روسای اداره-های ورزش و جوانان، برنامه های اوقات فراغت ورزشی برای کارمندان سازمان ورزش در طول هفته و روزهای آخر هفته به صورت همایش های ورزشی برگزار نمایند. اقدسی و همکاران (۱۳۹۷)، بر خلاف تحقیق حاضر نشان دادند رابطه بین رضایت از زندگی با شور و اشتیاق افراطی معنادار نیست. از دلایل احتمالی این ناهمسویی می توان به تفاوت جامعه آماری تحقیقات اشاره کرد. افرادی که دارای اشتیاق افراطی هستند برای دستیابی به پیامدهای خاص فعالیت مور علاقه شان مانند شناخت اجتماعی و افزایش عزت نفس، برای شرکت در آن فعالیت احساس اجبار و فشار می کنند. لذا، به نظر می رسد کارمندان اداره های ورزش و جوانان برای رسیدن به این تجربیات و ادراک آن در حین و بعد از انجام فعالیت ورزشی به حالتی روان شناختی فراتر از سرزندگی و پرانرژی بودن نیاز دارند. پیشنهاد می شود، اداره های مذکور، برای ایجاد و افزایش احساس خودکارآمدی در کارکنان کلاس های افزایش خودکارآمدی و دوره-هایی مفید برای این مورد مهم در اداره برگزار شوند تا کارکنان به توانایی های خود اعتماد کنند و آن ها را شکوفا نمایند.

کلیدواژه ها:

اشتیاق ، سر زندگی ، خودکارآمدی ، لذت از اوقات فراغت