دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ،دانشگاه آزاد اسلامی واحدچالوس، چالوس،ایران

شهر نشینی از پدیده هایی است که در طول حیات چند هزار ساله انسان بوجود آمده و در طی قرون متمادی دستخوش تغییرو تحول بسیار شده است . تشکیل و استقرار گروه های انسانی و شکل گیری شهر ها در فلات این سرزمین از مباحث مهم درتاریخ شهر سازی ایران بوده اس ت . گذشت زمان و افزایش جمعیت و تغییر در سبک زندگی بشر شهر ها را نیز بصورت جدیدستخوش تغییرات اساسی در نوع تعاملات با بشر ساکن در آن کرد . در کتاب ایران شهر نوشته آقای حسین مجیدی میخوانیمکه : شهر های اولیه ساختار ساده ای داشتند و اکثرا د ر امتداد رودخانه ها و راه ها بنا می شدند تا هم در کنار منابع آ ب باشندو هم اینکه مشکلی برای جابجایی و تردد نداشته باشند . از سوی دیگر اندازه و ابعاد شهر ها هم مردم وار بودند و شهر ها دراندازه های انسانی ساخته می شدند ، به این معنی که راه های مورد استفاده شهری برای تردد انسان پیاده ، سوار با اسب و یانهایتا کالسکه و ارابه طراحی و ساخته می شد . شه ر با ساکنانش در تعامل بود، در میدان اصلی شهر و یا آن طو ر که در ایرانباستان می نامیدند، در ارسن ها ، تمامی ارکان اصلی شهر مثل بازار ، مدرسه ، مسجد و ... حضور داشتندو شهر محلی بود برایبر قراری تعاملات اجتماعی افراد ساکن با یکدیگر. با انقلاب صنعتی همه چیز از جمله شهر ها با سرعت دچار تغییر شدند .یکی از این عوامل مهم اختراع خودرو و ورود آن به خیابان ها بود . آثار صنعتی شدن را ب ر معمار ی متوا ن در کتاب معماریمعاصر غرب ، دکتر وحید قبادیان مطالعه کرد. در ایران نیز این تغییرات کم کم در دورا ن پهلوی اول و با سرعت در پهلوی دومبه وقوع پیوست . با گسترش شهر ها و افزایش تعداد خودرو ها، شهر ها از ابعاد انسانی خارج شدند و با طراحی بزرگ راه ها وشاه راه ها در ساختار شهر های جدید ، هر چه بیشتر برای خودرو مناسب و برای انسان و تعاملات انسان پیاده نامناسب سازیگشت . اما سئوالی که در این میان به ذهن خطور میکند این اس ت که : آیا پیدایش اتوبان ها و بزرگ راه ها راه حل مشکلاتامروز شهریست ؟ و یا خود باعث پدید آمدن مشکلات شهری بیشتر و جدید می شود ؟ زندگی در این شهرهای مدرن نشان دادکه این بزرگراه ها، نقاط مرده و بن بست های شهر ی بوجود می آور د . نقاطی جرم خیز که به صورت موضل های اجتماعی درشهر ها بوجود آمده است . در این میان مسئله شهر یک پارچه مطر ح می شود ، شهر یک پارچه نوعی بازگشت به گذشته و شهرسازی کهن است . شهر ی که با اندازه های انسانی طراحی می شود و ساکنان آن با شه ر در تعامل هستند ، شهر ی زنده بااستفاده از که ن الگ و ها یی که کریستوفر الکساندر در کتاب معمار ی و راز جاودانگی به تفسیر ب ه آ ن پرداخته است. در حقیقتشهر ها محلی برای زندگی انسان است نه خودرو و خودرو در خدمت آسایش انسان است . ساخت چنین آرمان شهر یکپارچهای ، با نگاه به گذشته و گام نهادن به آینده ، مستلزم در نظر گرفتن الگوهای مدیریت یکپارچه شهری و طراحی و درک و توسعهشهر های هوشمند می باشد . اما در این میان موضوعی که در ای ن مقاله به آن پرداخته می شود ، مسئله حمل و نقل است .حمل و نقلی که علاوه بر حفظ یکپارچگی شهر ، می تواند از نقاط قوت شهر یکپارچه و هوشمند نیز باشد . خطوط سبک ریلیعلاوه بر وصل کردن نقاط پر ازدهام و پر تردد به سایر نقاط شهر ، گامی مهم به سمت شهر های آینده نیز به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

خطوط ریلی - ال آر تی ، ایستگاه ، حمل و نقل ، شهری ، توسعه ترانزیت محور ، طراحی