دانش بهره برداران در مدیریت پایدار حوزه های آبخیز: مطالعه موردی در حوزه های آبخیز شهید رجایی و یانسر استان مازندران

دانش بهره برداران در مورد مدیریت پایدار حوزه های آبخیز کمک نموده تا نقش فعال تری در توسعه پایدار منابع طبیعی ایفا کنند. هدف این مطالعه ارزیابی دانش بهره برداران روستایی در زمینه تکنولوژی های حفاظت از آب و خاک در آبخیزداری است. در یک مطالعه موردی از طریق گروههای متمرکز، مصاحبه های نیمه ساخت یافته و پرسشنامه داده ها با مشارکت کارشناسان استان مازندران و بهره برداران حوزه های آبخیز شهید رجایی و یانسر استان بدست آمد. وابستگی شدید بهره برداران به منابع طبیعی و محدودیت منابع معیشت خانوارها منجر به فشار بیش از حد بر منابع طبیعی و تشدید تخریب منابع گردیده است. مهمترین بحران های مربوط به منابع طبیعی حوزه ها تخریب جنگلها و مراتع؛ سیلاب؛ کاهش منابع آبی؛ فرسایش خاک؛ جمع شدن رسوب پشت سدها؛ و تخریب حاشیه رودخانه ارزیابی شد. دیدگاهها بر آن بود که بهره برداران باید در مورد وقوع، علل و اهمیت این بحرانها همچنین شناخت، اهمیت و چگونگی انجام عملیات آبخیزداری آگاهی و مهارت زیادی داشته باشند. آگاهی و گرایش مردم در مورد وقوع و علل وقوع بحران ها نسبتاً بالا بود. اما تنها برخی از روستاییان صرفا آشنایی کلی با عملیات آبخیزداری و مدیریت منابع طبیعی داشته و اکثراً از سطح دانش و مهارت کمتری در خصوص کنترل و مدیریت این بحران ها، بخصوص عملیات مکانیکی و بیولوژیکی همچون علوفه کاری دیم، بند سنگی ملاتی، تراس بندی، سکوبندی و بانکت زنی و کپه کاری داشتند. بنابراین برنامه های ترویج و سیاستهای مدیریت منابع طبیعی باید بیشتر بر این موارد تاکید کنند

کلیدواژه ها:

دانش ، نیاز اطلاعاتی ، آبخیزداری ، مدیریت منابع طبیعی ، یادگیری