جهان تازه استقلال یافته ی کودکان: جستاری در انسان شناسی ادبیات کودک

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 144

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCLS-1-1_002

تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1401

چکیده مقاله:

تمایز مهم­ترین مولفه­ی مدرنیته است که بزرگان علوم اجتماعی از امیل دورکیم گرفته تا پییر بوردیو بر آن تاکید کرده­اند. بر مبنای این رویکردهای نظری می­توان جهان کودکان را با توجه به تاخر تکوین عینی و ذهنی آن به منزله­ی یک میدان اجتماعی متمایز به­ شمار آورد. بر این اساس میدان کودکی سرزمین تازه استقلال یافته­ای است که متاسفانه میدان­های اجتماعی دیگر، به ویژه سرزمین بزرگ­سالی به قلمرو آن تعرض می کنند و می­کوشند آن را تحت الحمایه­ی خود قرار دهند. برای ممانعت از این واقعه باید نسبت به قانون اساسی سرزمین کودکی و قواعد عملکرد این میدان آگاهی یافت. انسان­شناسی کودکی یکی از مهم­ترین رشته­هایی است که می­تواند به شناخت این قواعد راهنما یاری دهد تا در پرتو آن­ها منطق متفاوت کنش کودکان بهتر دریافت شود. شاید مهم­ترین قاعده­ی این سرزمین، تمایزنایافتگی آن باشد به گونه­ای که جلوه­هایش را در تمایزنایافتگی جنسیتی، طبقاتی، قومیتی، ملیتی و حتی زیبایی­شناختی می­توان مشاهده کرد. همه­ی این تمایزات در یک کلام، حاصل اجتماعی شدن کودکان است که با سرپرستی بزرگ­سالان و آموزه­های آن­ها تحقق می­یابد و گرنه در بازی آزادانه­ی کودکان با هم، نشانی از این تمایزات دیده نمی­شود. ادبیات کودک یکی از شاه­راه­های مهم اجتماعی کردن کودکان به شمار می­رود که متاسفانه به­دلیل بی­خبری نویسندگان بزرگسال از قواعد عمل در جهان کودکی، به ابزار نرم سرکوب کودکان تبدیل شده است. در این جستار می­کوشیم برای نمونه چند متن برگزیده از ادبیات کودک مانند جوجه اردک زشت، اثر هانس کریستین آندرسن و ماهی سیاه کوچولو، اثر صمد بهرنگی را تحلیل نماییم تا زیرساخت تمایزگرایانه آن­ها آشکار گردد. این تمایزات به هر روی ریشه در ایدئولوژی روشنگری و مدرنیته دارد. نتیجه این است که کودکان این تمایزات را به شکل دیگری درمی­یابند و قرائت آن­ها از داستان­های کودکان متفاوت از نویسندگان این آثار است و حتی ترجیح زیبایی­شناختی آن­ها با اولویت نمایندگان ادبیات کودک هم­خوانی ندارد.    

نویسندگان

شهرام پرستش

دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آزاد ارمکی، تقی (۱۳۸۰). مدرنیته­ی ایرانی. تهران: اجتماع ...
  • برمن، مارشال (۱۳۷۹).تجربه­ی مدرنیته. ترجمه­ی مراد فرهادپور. تهران: طرح نو ...
  • بوردیو، پییر (۱۳۷۵). «جامعه­شناسی و ادبیات: آموزش عاطفی فلوبر». ترجمه­ی ...
  • بوردیو، پییر (۱۳۸۰). نظریه کنش. ترجمه­ی مرتضی مردیها، تهران: نقش ...
  • (۱۳۷۹).«تکوین تاریخی زیبایی شناسی ناب». ترجمه­ی مراد فرهادپور. فصلنامه­ی فلسفی، ...
  • دورکیم، امیل (۱۳۶۹). درباره­ی تقسیم کار اجتماعی. ترجمه­ی باقر پرهام. ...
  • تورن، آلن (۱۳۸۰).نقد مدرنیته. ترجمه ی مرتضی مردیها. تهران: گام ...
  • شوتز، آلفرد (۱۳۷۳).«دون کیشوت و واقعیت اجتماعی». ترجمه­ی حسن چاووشیان. ...
  • فلکی، محمود (۱۳۷۳).نگاهی به شعر نیما. تهران: مروارید ...
  • فوکو، میشل (۱۳۷۸). نظم گفتار. ترجمه­ی باقر پرهام. تهران: آگه. ...
  • (۱۳۸۲). تاریخ جنون. ترجمه­ی فاطمه ولیانی. تهران: هرمس ...
  • مید، مارگارت (۱۳۶۵). بلوغ در ساموآ. ترجمه­ی مهین میلانی. تهران: ...
  • وبر، ماکس (۱۳۶۸). دانشمند و سیاستمدار. ترجمه­ی احمد نقیب­زاده. تهران: ...
  • ب. انگلیسیAries, P. (۱۹۶۲). Centuries of childhood: A social history ...
  • Bourdieu, P. (۱۹۸۴). Distinction: A social critique of the judgement ...
  • (۱۹۹۳). The field of cultural production. Cambridge: Polity Press. ...
  • (۱۹۹۶).The rules of art: Genesis of structure of the literary ...
  • Fowler, B. (۱۹۹۸).Pierre Bourdieu & cultural theory. London: Sage Publications ...
  • Swartz, D. (۱۹۹۷). Culture & power: The sociology of Pierre ...
  • Wilson, E. (۲۰۰۳). Bohemians. London: Tauris Parke Paperbacks ...
  • نمایش کامل مراجع