بررسی تاثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر کیفیت زندگی و خودکارآمدی مراقبین بیماران مولتیپل اسکلروزیس

چکیده مقدمه: مولتیپلاسکلروزیس یک بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی میباشد که بر تمام جنبههای اقتصادی، مالی، اجتماعی و عاطفی فرد، خانواده و جامعه اثر میگذارد. با چرخش مراقبت از بیمارستان به جامعه، نیاز به وجود بستگان مراقبت دهنده افزایش پیدا کرده است. گذر به مراقبت خانواده محور ، آگاهی از وجود و اهمیت مراقبین خانوادگی و برنامه های توانمندسازی آنان در نگهداری از افراد در خانه افزایش یافته است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر کیفیت زندگی و خودکارآمدی مراقبین خانوادگی بیماران مولتیپل اسکلروزیس انجام شده است. روش: این مطالعه با طراحی کارآزمایی در عرصه شاهددار و با حضور ۷۰ مراقب خانوادگی بیمار مولتیپل اسکلروزیس در قالب دو گروه همگن شاهد و آزمون انجام شد. ۸ جلسه برنامه منطبق با مراحل الگوی توانمندسازی بر اساس نیازسنجی در طول سه ماه در گروه آزمون به کار گرفته شد و با استفاده از چک لیست های خودگزارش دهی میزان به کارگیری برنامه ها پیگیری و اندازه گیری گردید. پس از سه ماه اجرای برنامه و جمع آوری چک لیست های خودگزارش دهی، پرسشنامه های سنجش کیفیت زندگی و خودکارآمدی مجددا در اختیار گروه آزمون و شاهد قرار گرفت و تکمیل گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری استنباطی تی زوجی، تی مستقل و کای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: آزمون آماری تی مستقل اختلاف معناداری در کیفیت زندگی و خودکارآمدی گروه آزمون و شاهد قبل از مداخله نشان نداد (۰۵/۰p). در حالی که همین آزمون اختلاف معناداری در دو گروه بعد از اجرای مداخله نشان داد (۰۰۱/۰=p). آزمون آماری تی زوجی نیز تفاوت معناداری در جهت افزایش در کیفیت زندگی و خودکارآمدی مراقبین خانوادگی بیماران گروه آزمون سه ماه بعد از مداخله نشان داد (۰۰۱/۰=p)، در حالی که همین آزمون تفاوت معناداری در کیفیت زندگی و خودکارآمدی مراقبین خانوادگی بیماران گروه شاهد بعد از سه ماه نشان نداد (۰۵/۰p). نتیجه گیری: مراقبین خانوادگی بیماران مزمن به عنوان افراد در معرض خطر بیماری که تحت عنوان بیماری پنهان از آن ها یاد می شود، فشارهای زیادی را متحمل می شوند. مداخلاتی نظیر اجرای الگوی توانمندسازی با توجه به نیازهای آموزشی و درمانی به آنان کمک خواهد کرد تا نگرش آن ها در مورد علایم بیماری، علایم و نشانه های رفتاری تغییر یافته و با توجه به کم هزینه بودن و ایمن بودن و تاثیرگذار بودن می تواند مراقبین خانوادگی بیماران به ویژه بیماران مزمنی نظیر مولتیپل اسکلروزیس را یاری داده و بر کیفیت زندگی و خودکارآمدی آنان بیفزاید.

کلیدواژه ها:

Family-centered empowerment model ، quality of life ، self efficacy caregivers ، multiple sclerosis ، الگوی توانمندسازی خانواده محور ، خودکارآمدی ، کیفیت زندگی ، مراقبین خانوادگی ، مولتیپل اسکلروزیس