نیروی انسانی مورد نیاز جهت ارائه خدمات دندانپزشکی عمومی در استان اصفهان

به منظور برقراری امکان برنامه ریزی صحیح جهت آموزش و توزیع نیروی انسانی دندانپزشک کشور نیاز به اطلاعات امری اجتناب ناپذیر است. مسئله ای که امروز توجه دست اندرکاران و مدیران دندانپزشکی کشور را به خود معطوف کرده است این است که چگونه می توان به وضعیت مطلوب دهان و دندان اقشار جامعه رسید؟ آیا تعداد دندانپزشک فعلی کشور کفاف پاسخگویی به تقاضا و نیاز مردم را می نماید؟ آیا افزایش تعداد دندانپزشکان راه حل مناسبی برای دستیابی به آرمان فوق است؟ برای پاسخگویی به سوالات فوق و با هدف کلی تعیین تعداد افراد مورد نیاز جهت ارائه خدمات دندانپزشکی، الگوی برآورد نیروی انسانی دندانپزشکی طراحی گردید. با استفاده از این مدل و استناد به نتایج دو طرح تحقیقاتی و محاسبات انجام شده بر روی آنها، تعداد افراد جامعه که هر دندانپزشک عمومی می تواند پوشش دهد بر اساس مراجعه مردم و تقاضای آنان (مراجعه و یا عدم مراجعه در عین احساس نیاز برای دریافت خدمت) در شهرهای استان اصفهان محاسبه گردید. با توجه به احتمال تغییرات در برخی رده های ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی (بهداشتکاران دهان و دندان و کمک دندانپزشکان تجربی) محاسبه نیروی انسانی مورد نیاز جهت ارائه خدمات دندانپزشکی عمومی ضروری به نظر می رسید. برحسب این ضرورت یک بار دیگر محاسبات به تفکیک جمعیت شهری و روستایی پس از رویهم ریختن موارد مراجعه به تمامی افرادی که خدمات دندانپزشکی عمومی (مجموع موارد مراجعه به رده های دندانپزشک عمومی، بهداشتکار دهان و دندان و کمک دندانپزشک تجربی) را ارائه می دادند انجام گرفت. در کل استان ۸۹۱ نفر مورد پرسش قرار گرفتند. بر اساس نتایج طرح، در سال ۷۷، از هر ۱۰۰ نفر افراد تحت مطالعه به دلیل وجود مشکل دهان و دندان ۷۷.۶ بار تقاضا برای خدمات دندانپزشکی وجود داشته است، اما تنها ۴۰.۴ بار مراجعه برای دریافت این خدمات صورت گرفته است. میزان تقاضا و مراجعه برای دریافت خدمات دندانپزشکی پس از احتساب وزن جمعیتی در جمعیت شهری استان اصفهان به ترتیب ۹۱.۹۷ و ۴۷.۸۸ بار در ۱۰۰ نفر و در جمعیت روستایی این استان به ترتیب ۶۳.۷۳ و ۳۳.۱۸ بار در ۱۰۰ نفر برآورد گردید. محاسبات نشان داد که هر دندانپزشک عمومی در سال ۱۳۷۷ توانسته است ۷۳۷۷ نفر جمعیت شهری استان اصفهان را تحت پوشش قرار دهد و در صورت مراجعه به آنها خدمت ارائه نماید. اگر همه افرادی که مشکل دهان و دندان را احساس کرده بودند برای درمان مراجعه می نمودند هر دندانپزشک عمومی می توانست ۳۸۴۶ نفر جمعیت شهری این استان را پوشش دهد. به طور کلی هر فرد ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی عمومی ۶۹۰۰ نفر از جمعیت شهری و یا ۱۲۹۰۰ نفر از جمعیت روستایی استان اصفهان را تحت پوشش قرار داده و در صورت مراجعه به آنها خدمت ارائه نموده است. در صورت دسترسی تمام افراد متقاضی به خدمات دندانپزشکی عمومی به ازای هر ۳۶۰۰ نفر جمعیت شهری و یا ۷۵۰۰ نفر جمعیت روستایی یک فرد برای ارائه خدمات دندانپزشکی عمومی مورد نیاز بوده است. در محاسبات فوق، فعالیت دندانپزشک عمومی به عنوان مبنا انتخاب شده است. طبق محاسبات انجام شده فعالیت هر بهداشتکار دهان و دندان ۰.۵۷ و هر کمک دندانپزشک تجربی ۰.۱۲ یک دندانپزشک عمومی است.

کلیدواژه ها:

Workforce ، Manpower ، Need assessment ، Demand assessment ، General dentist ، General dental services ، Oral and dental health worker ، نیروی انسانی ، تقاضا سنجی ، نیاز سنجی ، دندانپزشک عمومی ، خدمات دندانپزشکی عمومی ، فرد ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی عمومی