تبیین مولفه ی کیفیت ادراکی در فضای درمانی کودکان مبتلا به سرطان در دوران پساکرونا

زمینه: شیوع بیماری کووید-۱۹ موجب ایجاد تغییراتی گسترده در بخشهای مختلف زندگی شده است. در این دوران به دلیل تنشهای مرتبط با این ویروس، توجه به معماری، ویژگیهای محیطهای مرتبط با انسان و کیفیت فضایی محیطهای طراحی شده اهمیتی بیش از گذشته دارند. همچنین با گسترش بیماری کووید-۱۹، نیاز و مراجعه به فضاهای درمانی نیز افزایش پیدا کرده و باعث اهمیت دوچندان این مراکز در قیاس با دوران پیش از کرونا شده است. در میان کاربران فضاهای درمانی، کودکان مبتلا به سرطان به دلیل شرایط ویژه خود مجبور به حضور و بستریهای طولانی مدت در فضاهای درمانی هستند. بنابراین معماری داخلی مراکز درمانی و ارتقا کیفیت محیطی آن به عنوان عاملی اثرگذار بر رفتار کودکان مبتلا به سرطان، سهم قابل توجهی بر سلامت و همچنین تمایل کودک به ماندن در فضا و شرکت در مراحل درمانی دارد.اهداف: هدف این پژوهش تبیین ریزمولفه های کیفیت ادراکی برای افزایش کیفیت فضایی و نیز تبیین راهکارهای طراحی معماری داخلی در مراکز درمانی کودکان مبتلا به سرطان در دوران پساکرونا است.روش: روش تحقیق مورد استفاده توصیفی-تحلیلی بوده که با توجه به حوزه های پژوهش: حوزه روان شناسی کودک و حوزه ارتباط کودک و فضا، تحلیل محتوایی صورت گرفته است. داده های گرد آوری شده توسط نرم افزار مکس کیودی ای۱۸ کدگذاری و مفاهیم استخراج گردیده است. با استفاده از مفاهیم و نیز بررسی نمونه های موردی، راهکارهای طراحی براساس ریزمولفه های کیفیت ادراکی ارائه شده و از بین راهکارهای طراحی، نظرسنجی از خبرگان در قالب پرسشنامه انجام شده و نتایج با نرم افزارهای تحلیل آماری مورد ارزیابی قرار گرفته است.یافته ها: با توجه به معیار کیفیت محیطی، ریز مولفه های امنیت و اداراک ذهنی به عنوان اجزاء کیفیت ادارکی در فضاهای درمانی در دوران پساکرونا در نظر گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در ریزمولفه امنیت، استفاده از گرافیک کودکانه در تجهیزات پزشکی با % ۸۰ بسیار با اهمیت و طراحی سقف اتاق بستری با % ۵۳/۳۳ با اهمیت ارزیابی شده است. همچنین در ریزمولفه ادراک ذهنی استفاده از تصاویر انتزاعی برای شناساندن عملکرد فضا با % ۵۳/۳۳ بسیار با اهمیت و طراحی کف سازی برای جداسازی فعالیتها با % ۴۰ با اهمیت و طراحی المان سمبولیک برای خاطره انگیزی فضا با ۲۶/۶۷ % با اهمیت کمتر ارزیابی شده است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه، راهکارهای طراحی داخلی فضاهای درمانی مورد نظر استخراج گردید. این راهکارها برای ریزمولفه امنیت، استفاده از رنگها و تصاویر کودکانه در طراحی فضاها و همچنین طراحی فضایی ایزوله جهت ارتباط کودک با خانواده در زمان بستری هستند. راهکارهای مستخرج برای ریزمولفهی اداراک ذهنی، بهرهگیری از تصاویر انتزاعی و قابل درک برای کودک (جهت شناسایی عملکرد فضا) و نیز طراحی هدفمند سقف و کف با رنگ و فرم مناسب (جهت خوانایی فضا) میباشند.

کلیدواژه ها:

کووید-۱۹ ، کیفیت ادراکی ، مراکز درمانی ، کودکان مبتلا به سرطان