آشکارسازی تغییرات طبقات پوششی تالاب شادگان طی ۳ دهه (۲۰۱۷-۱۹۸۸)

    تالاب بین المللی شادگان با توجه به تنوع زیستی بسیار بالا و عملکردهای متنوع آن یکی از مهمترین سرمایه­ های محیط ­زیستی کشور است. آگاهی از تغییرات تالاب­ها یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و بهره ­برداری صحیح ­تر از این اکوسیستم ارزشمند است. در همین راستا روش­های سنجش از دور ابزاری مفید جهت بررسی و آشکارسازی تغییرات تالاب­ها است. لذا در این پژوهش با هدف بررسی روند و آشکارسازی تغییرات تالاب شادگان، از تصاویر ماهواره ای لندست TM و ETM+ و OLI سال­های ۱۹۸۸- ۱۹۹۸-۲۰۰۷ و ۲۰۱۷ استفاده شد. سه مرحله پیش پردازش، پردازش و پس­ پردازش بر روی تصاویر صورت گرفت و از طبقه ­بندی نظارت شده به روش ماشین بردار پشتیبان استفاده گردید و تصاویر در سه کلاس آب، پوشش گیاهی و بدون پوشش یا خاک طبقه­ بندی شد. دقت و صحت طبقه ­بندی برای تصاویر با استفاده از دو شاخص، دقت کلی و کاپا محاسبه شد. جهت آشکارسازی این طبقات تغییرات در ۹ طبقه تجزیه و تحلیل شد. برای نشان دادن تغییرات از نمودار آشکار کننده تغییرات کاربری­ ها درسه بازه زمانی استفاده شد. نتایج نشان داد در بازه زمانی ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۸ مساحت آب ۱.۵ درصد افزایش و پوشش گیاهی ۵ درصد افزایش و خاک یا مساحت بدون پوشش تقریبا ۷ درصد کاهش داشته است. در بازه زمانی ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷ مساحت آب ، ۴ درصد افزایش و پوشش گیاهی۲۰ درصد کاهش و خاک یا مساحت بدون پوشش تقریبا ۱۵ درصد افزایش داشته است. در سال ۲۰۱۷، ۷ درصد کاهش آب، ۳۶ درصد کاهش پوشش گیاهی و ۳۰ درصد افزایش خاک یا مساحت بدون پوشش بوده است. آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی محدوده آب تالاب شادگان در طی سه دوره ۱۰ ساله نشان داد به علت خشکسالی­ های متعدد، مساحت بدون پوشش تالاب که خشکیده و می­ تواند به منشاء ریزگرد تبدیل شود، از ۲۵ درصد به ۶۴ درصد رسیده است. مساحت پوشش گیاهی تالاب به علت خشکسالی و ممانعت از ورود منابع آب شیرین و استفاده حداکثری از زه­ آب نیشکر و زه آب سایر مزارع کشاورزی به داخل تالاب از ۵۷ درصد به ۲۱ درصد کاهش داشته است. با توجه به اینکه بیشتر آب مورد نیاز تالاب از زه ­آب نیشکر تامین می ­شود لذا برای تامین حق آبه آن باید مابقی آب مورد نیاز تالاب از آب شیرین رودخانه جراحی و یا انتقال آب از کارون تامین شود تا بتواند کیفیت آب ورودی از زه ­آب ها را تعدیل و بر مساحت و تنوع  و کیفیت پوشش گیاهی تالاب به عنوان یک اکوسیستم زنده موثر باشد. 

کلیدواژه ها:

Drying surface ، Shadegan wetland ، Vegetation ، Water surface ، تالاب شادگان ، پوشش گیاهی ، سطح آبدار ، سطح خشکیدگی