ارزیابی تغییرات نمایه های فرین دما بر روی پهنه ی استان کردستان طی نیم سده ی اخیر

برای انجام این پژوهش داده­های روزانه­ی دمای کمینه و بیشینه­ی ۱۱ پیمونگاه همدید و ۱۵ پیمونگاه اقلیمی در داخل و خارج از استان طی بازه­ی زمانی ۱/۱/۱۹۶۲ تا ۳۱/۱۲/۲۰۱۰ استفاده شد. داده­ها به کمک روش کریگینگ معمولی با تفکیک مکانی ۶ ۶ کیلومتر میان­یابی شدند که حاصل آن۸۱۱ یاخته بود که استان کردستان را پوشش می­دادند. دو پایگاه داده(گاه­جای) در ابعاد ۸۱۱ ۱۷۸۹۸ برای دمای کمینه و بیشینه ایجاد شد که بر روی ردیف­ها روز(زمان) و بر روی ستون­ها یاخته­ها(مکان) قرار داشتند. این دو پایگاه داده مبنای محاسبات فرین­های دما بر روی استان قرار گرفت. از ۱۶ نمایه­ی پیشنهاد شده­ی تیم کارشناسی تغییر اقلیم و نمایه­ها جهت واکاوی و شناسایی فرین­ها بهره گرفتیم. برای هر کدام از ۸۱۱ یاخته بر روی استان، مقادیر نمایه­ها محاسبه شد. به کمک روش ناپارامتری من­کندال معناداری روند بر روی هر کدام از ۸۱۱ یاخته در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد آزمون قرار گرفت. به کمک روش رگرسیون خطی مقادیر شیب و نرخ تغییرات بر روی یاخته­های دارای روند معنادار بدست آمد. یافته­های این پژوهش نشان داد که بر روی مناطق کم­ارتفاع و پست در بخش­های غربی و شرقی استان روند نمایه­های فرین گرم مثبت و روند نمایه­های فرین سرد منفی است. بر روی بلندی­ها و ارتفاعات در شمال و مرکز استان عکس این شرایط صادق است. اختلاف و دامنه­ی دمای شبانه­روزی(DTR) بر روی استان روبه­ کاهش است. هم­چنین نرخ تغییرات فرین­های دمای شبانه بیشتر از نرخ تغییرات دمای روزانه است.  

کلیدواژه ها:

فرین های دما ، روند ، درون یابی ، استان کردستان