بررسی آبشویی و ارزیابی حساسیت چند گونه گیاهی به آترازین با استفاده از روش های زیست سنجی و تجزیه شیمیایی

زمینه و هدف: آترازین یکی از مهم­ترین علف­­کش­های مورد استفاده در ایران و جهان است که ضمن برخورداری از پایداری بالا، احتمال آلودگی آب­های زیرزمینی و رواناب را به دنبال دارد. هدف از این آزمایش تعیین حساسترین گونه از بین هشت گونه گیاهی به آترازین و اندازه­گیری حد آبشویی این علف­کش بود.روش بررسی: آزمایش اول در سال ۱۳۹۸ به منظور ارزیابی حساسیت هشت گونه گیاهی (کلزا، سویا، چچم، یولاف، گندم، علف­قناری، تاج­خروس و گندم) به بقایای آترازین با استفاده از شاخص GR۵۰ ( دز مورد نیاز علف­کش برای کاهش ۵۰% ی رشد گیاه) انجام شد. آزمایش دوم نیز به منظور تعیین حد آبشویی علف­کش آترازین انجام گرفت. سطوح تیمار علف­کش آترازین عبارت بودند از شاهد (عدم کاربرد)، سطح معمول (۲۵/۱ کیلوگرم در هکتار) و بالا (۵/۲ کیلوگرم در هکتار). تیمارهای یاد شده به ستون­های خاک واقع در لوله­های PVC به ارتفاع ۳۲ سانتی­متر تزریق شدند. بعد از گذشت سه روز خاک هر قطعه دو سانتی­متری از ستون لوله جدا و هم زمان در معرض آزمون زیست­سنجی و تجزیه شیمیایی قرار گرفتند. در آزمایش اول از تجزیه رگرسیون پروبیت برای تشخیص حساسترین گونه به آترازین و در آزمایش دوم نیز با طرح پایه کاملا تصادفی از تجزیه واریانس داده­ها استفاده شد.یافته­ها: آزمایش اول نشان داد که کلزا نسبت به سایر گونه­ها حساسیت بیشتری به آترازین دارد. بررسی پروفیل توام تغییرات وزن گیاهچه کلزا و غلظت آترازین در اعماق مختلف خاک نشان داد که علف­کش آترازین تا عمق ۱۰ سانتی­متری خاک نفوذ کرده است.بحث و نتیجه­گیری: به نظر می­رسد تجمع آترازین تا عمق ۱۰ سانتی­متری به دلایلی چون مقدار ماده آلی و درصد رس بیشتر در این لایه می­باشد. با توجه به حداکثر بانک بذور علف­های هرز در مزرعه مورد آزمایش در لایه­های سطحی خاک، استفاده از علف­کش آترازین در این قطعه آزمایشی می­تواند کارایی کنترل علف­های هرز را افزایش دهد.  

کلیدواژه ها:

آبشویی ، آترازین ، تجزیه شیمیایی ، زیست سنجی