ارزیابی کارایی انرژی و تحلیل اقتصادی تولید پیاز (Allium cepa L.) در استان خراسان رضوی

افزایش کارایی انرژی و استفاده از منابع انرژی قابل تجدید در سیستم های کشاورزی فشرده رایج وابستگی به منابع سوخت فسیلی را کاهش می دهد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی در تولید محصول پیاز و انجام آنالیزهای اقتصادی در استان خراسان رضوی بود. به منظور دست یابی به این هدف، پرسش نامه هایی طراحی شد و به روش نمونه گیری تصادفی ۵۵ پیازکار در این استان انتخاب شدند. پرسش ها به صورت چهره به چهره در ماه های اردیبهشت وخرداد ۱۳۹۰ جمع آوری شد . نتایج نشان داد که کل انرژی ورودی برای تولید پیاز در استان خراسان رضوی ۹۸۴۷۹ مگاژول بر هکتار بود. حدود ۹/۵۰% از این انرژی مربوط به الکتریسیته و ۷/۱۴% آن مربوط به کود نیتروژن بود. میانگین عملکرد پیاز در مزارع تحت آبیاری، ۷۳۲۲۷ کیلوگرم بر هکتار به دست آمد. انرژی خالص و بهره وری انرژی به ترتیب ۱۸۶۸۴ مگاژول بر هکتار و ۷۴/۰ کیلوگرم بر مگاژول، و نسبت انرژی خروجی به انرژی ورودی ۱۹/۱ بود. نسبت انرژی خروجی به ورودی پایین در این سیستم نشان می دهد که استفاده فشرده از منابع در تولید پیاز با افزایش در تولید نهایی همسو نمی باشد. ۷/۲۲ درصد از کل انرژی ورودی، انرژی قابل تجدید (نیروی انسانی، کود دامی، آب آبیاری و بذر مصرفی) و ۳/۷۷ درصد آن، انرژی غیرقابل تجدید (ماشین آلات، سوخت گازوئیل، کودهای شیمیایی، سموم و الکتریسیته) بود. آنالیز هزینه ها نشان داد که کل هزینه های تولید برای یک هکتار تولید پیاز، ۷۹۲۶۲۹۰۸ ریال بود. نسبت فایده به هزینه در این سیستم، ۶۵/۱ به دست آمد. بنابراین اگرچه تولید پیاز در استان خراسان رضوی کارایی انرژی پایینی دارد اما از نظر اقتصادی دارای سود قابل قبولی است.

کلیدواژه ها:

Energy ratio ، Energy productivity ، Input–output energy. ، بیلان انرژی ، بهره وری انرژی ، انرژی ورودی و خروجی