ارزیابی عملکرد سازه های حفاظتی در کنترل سیل حوضه آبخیز چهاربیشه

جلوگیری از فرسایش و انتقال بار رسوب در مخازن سدها و مشکلات ناشی از تجمع رسوبات در بهره برداری از سدها ونیروگاهها از توجه خاصی در مدیریت کنترل رسوب حوزه های آبخیز برخوردار است. انتقال رسوب به پشت مخازنسدها باعث کاهش عمر مفید این سازه ها می گردد. احداث بندهای حفاظتی و فعالیتهای بیولوژیکی در حوزه آبخیز باعث تغییرات در زمان تمرکز وضریب نگهداشت خاک شده که در کنترل سیل و انتقال بار رسوب در حوزه ها تاثیربسزایی دارد. حوزه آبخیز چهاربیشه در فصول بارندگی با ایجاد سیلاب موجب فرسایش اراضی منطقه و انتقال رسوبات فراوان به مخزن سد گدارلندر می گردد. در این خصوص برای کنترل سیل و انتقال رسوب به مخزن سد، اقدام به احداثبندهای حفاظتی نظیر بندهای خشکه چین و گابیونی شده است. در این تحقیق با مطالعه منطقه و شرایط توپوگرافی وعملیاتهای حفاظتی صورت گرفته در 7 پارسل)زیر حوزه(تشکیل دهنده حوزه چهاربیشه، تغییرات زمان تمرکز و ضریب نگهداشت و همچنین دبی سیلاب قبل و بعد از اجرای عملیاتهای حفاظتی مورد مقایسه قرار گرفت. در این زمینهپارامترهای تعداد و ارتفاع بندها، گروه هیدرولوژیکی خاک، شیب آبراهه، زمان تمرکز، هیدرولوژی منطقه، تیپولوژی گیاهی، مساحت حوزه و تخریبات صورت گرفته در هر پارسل مورد بررسی قرار گرفته است.با توجه به بررسیهای بهعمل آمده می توان نتیجه گرفت با احداث سازه های حفاظتی در پارسل 4 از انتقال 29 % از رسوبات تولیدی به پایین دست جلوگیری شده است و نیز تغییرات صورت گرفته در پوشش گیاهی و فعالیتهای بیولوژیکی در کنار احداث سازه های حفاظتی تاثیر زیادی در کنترل سیل دارد و اجرای همزمان آنها در حوزه های آبخیز باعث بالا رفتن راندمانکنترل سیل می شود

کلیدواژه ها:

سیلاب ، حوضه آب خیز ، پارسل ، سازه های حفاظتی