بررسی تاثیر علم و دانش در رفتار از دیدگاه سعدی

کمال و تمامیت شخصیت انسان بر اساس دانش و بینش او استوار است؛ چرا که آدمی در سایه بینش و دانش خویش می تواند به مقام خلیفه اللهی برسد. در دین مبین اسلام، علم و دانش اهمیت زیادی دارد و معلم و شاگرد به عنوان دو رکن اساسی علم آموزی و دانش پژوهی از جایگاه والایی برخوردارند و در قرآن و سخنان بزرگان دین به فراگیری دانش سفارش زیادی شده است. علاوه بر این بسیاری از حکما و دانشمندان و شاعران و نویسندگان نیز به تاسی از تعالیم دینی به بیان اهمیت این موضوع پرداخته اند. سعدی نیز که شاعر برجسته تعلیمی زبان فارسی است، دانش پژوهی و تعلیم وتربیت را ارج نهاده و آن را مایه کمال و سعادت انسان می داند. سعدی شاعری اجتماعی و همدرد و همدل با انسان هاست، همه افراد را گرامی داشته و به شفقت فرا می خواند و خودبینی و خودپرستی در نظر او مردود است. سعدی به گواهی آثارش به ویژه بوستان و گلستان، بیش از اغلب شاعران و سخن روایان خاور زمین در بند تعلیم تربیت افراد بوده و نظریات تربیتی و اخلاقی خود را به وجهی پی گیر و جدی و در عین حال روشن و رسا بیان کرده است. او حتی از بیان دیدگاه های تربیتی برای کودکان نیز غافل نشده است. به طوری که مسائل بنیادی تدبیر فرزندان مورد توجه جدی اوست و در سخنان وی می توان روش تعلیم و تربیت، آموزش مسائل نظری و عملی و انتخاب همنشین مناسب را به روشنی بازشناخت. در این نوشتار با توجه به گستردگی نظریات سعدی در این باب، تنها چکیده ای از سخنان این معلم اخلاق و عواملی که در آموزش و پرورش بهتر موثر است، بیان می شود. در نوشتار پیش رو سعی گردیده برخی جوانب دیدگاه شیخ اجل درباره تعلیم و تربیت شامل محیط، توارث، نقش اختلافات فردی، تاثیر کسب علم و دانش در رفتار، زمان یادگیری، افزایش اعتماد به نفس، نقش تنبیه و تشویق در تغییر رفتار، نقش پذیری، و همچنین تاثیر زمان در یادگیری درکودکان و نوجوانان هر چند مختصر و کوتاه مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

علم و دانش ، سعدی ، تعلیم و تربیت ، یادگیری ، محیط