بررسی اختلالات تکاملی ناشی از تجویز استرادیول در اندامهای حرکتی جنین موش صحرایی

        ترکیبات استروژنی و پروژسترونی از مهمترین هورمونهای جنسی زنانه هستند که علاوه بر کاربرد آنها در تهیه قرصهای ضدحاملگی ، در درمان  بعضی از بیماریهای زنان نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در عین حال این احتمال نیز وجود دارد که مصرف هورمونهای جنسی ماده در طول دوره حاملگی و بویژه در طول دوره بحرانی رشد و تکامل ، موجب بروز ناهنجاریهایی در جنین شوند. این مطالعه در فاصله بین سالهای ۷۸-۱۳۷۷ در بخش زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد و با هدف مطالعه تجویز استرادیول و تاثیر احتمالی آن بر روی تکامل جنینی موش صحرائی انجام گرفت.         اثرات یک نوبت تزریق عضلانی mg/kg ۱۵/۰ استرادیول والریت در یکی از روزهای ۱۲، ۱۴، ۱۶ حاملگی بترتیب در گروههای تجربی ۱و۲و۳ و معادل آن تزریق سرم فیزیولوژی در گروه ۴(گروه کنترل) ، در موش صحرایی از نژاد ویستار مورد بررسی قرار گرفت. پس از قطع نخاع موشهای حامله در آخرین روز حاملگی ، جنینهای متعلق به هر مادر شمارش و پس از فیکس شدن در فرمالین ۱۰% از نظر رشد و تکامل اندامها مورد مطالعه قرار گرفتند.         نتایج حاصل نشان می دهند که الگوهای متنوعی از نقایص اندامهای حرکتی شامل سین داکتیلی ، تتراداکتیلی ، فوکوملیا و همچنین عدم تقارن در موقعیت و کاهش طول اندامهای حرکتی دیده می شود که میزان وقوع آن در مقایسه بین گروهی در میان جنین های متعلق به گروههای تجربی بویژه در گروه ۱ افزایش یافته است.         از آنجایی که در موش صحرایی پیدایش جوانه اندامهای حرکتی و دوره بحرانی رشد و تکامل جنینی مربوط به آنها در محدوده زمانی روزهای یازدهم تا سیزدهم حاملگی است، نتایج حاصل براین نکته دلالت می کنند که تجویز استرادیول در محدوده دوره بحرانی فوق احتمالا" با مداخله در پدیده مرگ از پیش برنامه ریزی شده سلولی (Programed cell death) و یا بلوک نمودن گیرنده های پیک های شیمیایی در سطح سلولهای جوانه اندام، ممکن است بتواند روند شکل گیری و تکامل اندامهای حرکتی را تحت تاثیر قرار دهد و به نقایصی از آنچه که دیده شد منجر شود.