واکاوی نقش باورهای اختلافی و زمینه های آن در شکل گیری جنگ جمل

جنگ جمل نخستین نزاع داخلی فراگیر در میان امت اسلامی و از بزرگ ترین چالش های  حکومت امام علیع بود. پژوهشگران عوامل این رخداد را در زمینه های تاریخی، فرهنگی و سیاسی آن دیده اند و توجهی به نقش خاستگاه های شناختی حاکی از وضعیت فکری جامعه اسلامی در آن دوره نشده است. نوشتار پیش رو به کمک منابع کتابخانه ای و روش توصیفی _ تحلیلی نقش باورهای مورد اختلاف فریقین در شکل گیری نبرد جمل را بررسی نموده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، شرایط پس از رحلت پیامبر زمینه مساعدی برای شکل گیری باورهای ناصوابی در جامعه ایجاد کرد که برخی از ریشه های شکل گیری جنگ جمل را باید در میان این باورها جست؛ باورهایی چون یکسان دانستن جایگاه امامت با امارت دنیوی و لازم ندانستن شرایطی چون عصمت، دانش دین، تنصیص و افضلیت در امام، عدم برتری امام علیع بر سایر صحابه، وجود جایگاهی ویژه برای عایشه به عنوان ام المومنین و برای صحابه به عنوان افرادی عادل و غیر قابل انتقاد.

کلیدواژه ها:

جنگ جمل ، عوامل و زمینه ها ، امام علیع ، شرایط امامت ، عدالت صحابه ، ام المومنین