تحلیل و بررسی مبانی کلامی اثبات فضیلت امیرالمومنین علیه السلام در حادثه لیله المبیت

علم غیب پیامبر(ص) و امامان(ع) از دیرباز دستاویزی برای شبهه افکنان بوده است. یکی از شبهات این است که: حضور انسان معصوم در صحنه های هولناکی که می داند آسیبی در آنها نخواهد دید، چه فضیلتی برای وی محسوب می شود؟ مقاله حاضر با تمرکز بر حادثه «لیله المبیت»، به روش توصیفی _ تحلیلی، مهم ترین پاسخ های اندیشمندان به شبهه مذکور را بررسی می کند و نشان می دهد، یکی از اسباب تفاوت و تعدد پاسخ ها، اختلاف نظر اندیشمندان در موضوعاتی است که نقشی مبنایی در این مسئله ایفا می کنند. این موضوعات اختلافی عبارت اند از: صحت یا عدم صحت اخبار پیامبر(ص) به ایمن ماندن امام(ع) در این حادثه، ثبوت یا عدم ثبوت علم غیبی آن حضرت در زمان حادثه لیله المبیت، فعلی بودن علم غیبی امام یا مشروط بودن آن به اراده امام، بدا پذیری یا قطعی بودن علوم غیبی پیامبر(ص) و امامان(ع). از میان شش حالتی که با ترکیب این موارد به دست می آید، در چهار حالت ورود شبهه منتفی است و در دو حالت دیگر نیز حداقل به دو طریق، شبهه قابل دفع است: عدم تلازم علم و عمل و تبعیت علم از معلوم. در هر صورت، فضیلت حادثه لیله المبیت برای امیرالمومنین(ع) بر اساس همه مبانی، ثابت است.

کلیدواژه ها:

لیله المبیت ، علم غیب امامان(ع) ، بداء ، علم شانی و فعلی ، تبعیت علم از معلوم