تبیین احکام عدم علم قاضی به عادل بودن شاهد

عدالت از ویژگی پنهانی و متغیر گواه در مذهب امامیه محسوب می شود که فقها در جهت احراز آن راه هایی را مبنا قرار داده اند مانند گناهان که برخی از فقها صرف ارتکاب گواه به آن را سبب زوال عدالت می دانند. اما اکثر فقها در مذهب امامیه گناهان را در دو قسم گناهان کبیره و گناهان صغیره منقسم می دانند. این گروه درخصوص گناهان کبیره صرف ارتکاب را موجب ازاله عدالت بیان داشته اند و درباره گناهان صغیره سقوط عدالت را تنها در صورت اصرار شرط در اسقاط عدالت دانسته اند و نیز فقها در مذهب امامیه مروت را مبنایی دیگر در جهت احراز عدالت معرفی کرده اند. در واقع اگر گواه مبنای عدالت را که همانا اجتناب از گناهان و آراستگی به مروت است، رعایت نکند، به فسق دچار می شود که دلیل بر نبود شرط عدالت در گواه و رد شهادت وی می باشد. با توجه به مبانی احراز عدالت راه های آشکار شدن عدالت گواه به این که مرتکب گناهان کبیره نشده است و در انجام صغایر مصر نبوده است و نیز خود را در وصف هم صنفانش قرار داده است، همان علم قاضی و نیز استفاضه می باشد که البته تزکیه که توسط دو شخص به عنوان گواه صورت می گیرد، می باشد. تحقیق حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی و با هدف تبیین حکم عدم علم قاضی نسبت به عدالت شاهد انجام یافته، نتایج بیانگر آن است که: با توجه به ویژگی مخفی و پنهانی بودن عدالت احتمال دارد گواه که عدالتش احراز شده است در حقیقت عادل نبوده و در نتیجه در شهادتش صادق نباشد که این همان شهادت کذب می باشد، قاضی نیز بدان علم نداشته است. فقها تشهیر و عدم پذیرش مجدد شهادت وی را تا زمانی که توبه نکرده باشد، لازم می دانند.

کلیدواژه ها:

عدالت ، شهادت ، علم قاضی ، تعدیل و جرح