نقش عناصر تشکیل دهنده معماری بومی در کاهش دمایی خانه های سنتی اقلیم گرم و مرطوب

هدف از طراحی اقلیمی در مناطق گرم و مرطوب ایران کاهش دما و تعدیل بخشی به مولفه رطوبت است. که در سایه معماری بومی این امر تا حدی تحقق یافته است. معماری بومی ایرانی با استفاده از دیوارهای بلند، استفاده از خصوصیات عایقی مواد کاهگل، ساختن طاقها و گنبدها، حیاط مرکزی و بادگیر، راه حلهایی را جهت تامین شرایط آسایش ارائه کرده است. بادگیر که شاهکار مهندسی ایرانی محسوب میشود یکی از اجزای پرکاربرد معماری بومی ایران است که نامهای باستانی و گوناگونی مانند بادهنج، خیشخان و ماسوره را به خود اختصاص داده است. این عنصر اقلیمی با توجه به جهت وزش باد به اشکال چهارگوش، هشتگوش، مستطیل شکل و گاهی هم در کرانه های دریا به صورت هواکشی در عکس جهت وزش باد دریا بر فراز ساختمانها به چشم میخورد، که از طریق کشاندن هوای خوش به درون ساختمان و راندن هوای آلوده به بیرون منجر به تهویه هوا میشود. در بافت تاریخی شهرهای مناطق گرم و مرطوب شاهد عنصر معماری ارزنده دیگری با عملکرد اقلیمی هستیم که تحت عنوان شناشیل یا شناشیر هم گفته میشود. شناشیلها با دارا بودن وسعت عملکردی خود عاملی جهت کنترل شرایط آب و هوایی بودند که نقش مهمی در افزایش سرعت باد داشتهاند. در حوزه معماری اقلیمی میتوان از حیاط مرکزی در تنظیم حرارت خورشید و ایجاد سایه در تعدیل دما نام برد. در ادامه به ویژگیها و عملکردهای هر سه عنصر اقلیمی و نقش آنها در کاهش دمای محیط پرداخته میشود

کلیدواژه ها:

شناشیر ، حیاط مرکزی ، معماری بومی ، بادگیر.