مقایسه تطبیقی ویژگی های زمینه گرایی در طراحی ایستگاه های متروی بافت های تاریخی

توجه به زمینه و زمینه گرایی یکی از مسائل مهم و اجتناب ناپذیر در طراحی های معاصر است. اهمیت این موضوع، جهت رسیدن به بافتی هماهنگ و یکپارچه براساس تعامل با ارزش های زمینه می باشد. طراحی در بافت تاریخی و ایجاد ساختمان های میان افزا، جهت حفظ هویت شهر با افزایش دسترسی به وسیله زیر ساخت های کالبدی آن، یکی از زمینه های چالش برانگیز امروز است. طراحی ایستگاه های مترو در این بافت ها، علاوه بر افزایش دسترسی، فرصتی برای ایجاد یک المان شهری و نشانه ایجاد می کند. هدف مقاله حاضر رسیدن به اصول مهم طراحی ایستگاه مترو در بافت تاریخی از منظر زمینه گرایی است. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی و از طریق مطالعات کتابخانه ای، در مرحله اول، چهل ایستگاه زمینه گرا در بافت تاریخی پایتخت کشور های بالای ده میلیون نفر جمعیت، از منظر توجه طراحان به رعایت اصول طراحی با رویکرد زمینه گرایی در بعد تاریخی و در مرحله دوم، بیست ایستگاه از بین چهل ایستگاه منتخب، به دلیل تعداد بالا و مشابهت نمونه ها، براساس توجه بیشتر طراحانه به اصول طراحی با رویکرد زمینه گرایی در بعد تاریخی انتخاب گردید. سپس شیوه های طراحی زمینه گرایی با توجه به نحوه بکارگیری اصول طراحی متناسب با زمینه در دو بخش مهم ایستگاه مترو شامل دروازه های ورودی و محیط داخلی ایستگاه (لابی، سالن فروش بلیط و سکو) بررسی شد. نتایج نشان می دهد، در طراحی دروازه های ورودی و محیط داخلی ایستگاه اصول طراحی متناسب با بافت رعایت شده است. طراحی محیط داخلی از نظر رویکرد انتقادی نسبت به طراحی دروازه های ورودی پر رنگ تر است. در مجموع، در طراحی نمونه های بررسی شده به ترتیب، به رویکرد کالبدی، انسان گرایانه، اجتماعی- فرهنگی، انتقادی، اقتصادی و اقلیمی توجه شده است. با توجه به اهمیت کم اقلیم می توان گفت در صورت وجود مشابهت میان ویژگی های خرد و کلان در اقلیم های متفاوت، می توان ایستگاه های مترو مشابه طراحی کرد.