رویکردی تحلیلی به مانایی فضاهای شهری با تاکید بر نشانه شناسی لایه ای (مورد مطالعاتی: میدان توپخانه تهران)

فضاهای شهری را می توان عنصری مهم در ساختار شهرها در نظر گرفت که توانایی افزایش هویت و معنامندی، شکل گیری تصویرهای ذهنی را در اختیار دارند. مفهوم مانایی موجب تداوم و پایداری زندگی در طول دوره های مختلف می شود. در حال حاضر بسیاری از فضاهای شهری به واسطه از دست دادن جنبه های مانایی در ابعاد فضایی، معنایی و رویدادی-اجتماعی در حال اضمحلال هستند. به طوری که می توان گفت، ساختار بافت امروز شهر تهران، نشانه های بسیار کوچکی از جریانات مانایی خود را به همراه دارد. در این راستا پژوهش حاضر در پی کشف مولفه های تاثیرگذار بر شکل گیری مانایی و رسیدن به رویکردی تحلیلی در این موضوع بر پایه نشانه شناسی لایه ای است و در نهایت، سامانه ای ارائه می گردد که بر مبنای آنها بتوان میزان مانایی را مورد بررسی قرار داد. پژوهش از نوع اکتشافی-تبیینی بوده و تحلیل محتوا و استدلال قیاسی روش اصلی در ایجاد پایه های فکری تحقیق است، نشانه شناسی لایه ای درواقع چارچوبی نظری و روش شناختی است که در زیرمجموعه ی نشانه شناسی کاربردی قرار دارد و در این پژوهش به کار گرفته می شود. تغییر و تحولاتی در منظر شهرها صورت می گیرد که در آن برخی نشانه ها باقی مانده، برخی تغییر کرده و برخی دیگر از بین رفته اند؛ چرا که نشانه یا نشانه های اصیل، می توانند در طی گذشت زمان بدون تغییر و یا با تغییری اندک به امروز آورده شوند.با توجه به نتایج به دست آمده، اگرچه در حال حاضر مولفه های ادراکی-ذهنی و اجتماعی مانایی، در فضای شهری میدان امام خمینی (توپخانه) قابل قبول و پذیرفته شده اند اما مولفه های فضایی و زمانی به واسطه تغییرات رخ داده در سالهای اخیر در وضعیت نا مطلوبی قرار دارند.

کلیدواژه ها:

مانایی ، نشانه شناسی لایه ای ، میدان امام خمینی(توپخانه)