توسعه تسهیلات حمل نقل عمومی و بررسی تاثیر هر کدام در تعیین وضعیت عدالت اجتماعی با استفاده از P-median و روش AHP مطالعه موردی منطقه دو مشهد

امروزه مسئله حمل و نقل درون شهری به یکی از مهم ترین چالش های پیش روی کلانشهرهای ایران تبدیل شده است. زیرساخت ها و خدمات حمل و نقل عمومی به واسطه ایجاد قابلیت دسترسی به فرصت ها یی مانند کار، امنیت بهداشتی و تحصیلات، که برای رشد و توسعه انسان لازم هستند، بر رفاه اجتماعی و اقتصادی مردم نیز تاثیر چشمگیری دارند. با این وجود مطالعات مختلف نشان می دهند که گروه ها ی خاصی مانند خانواده ها ی کم درآمد، افراد سالمند و ناتوان، زنان و اقلیت ها ی قومی اغلب به شکلی نامناسب با محرومیت های حمل و نقلی مانند عدم وجود گزینه ها ی حمل و نقل عمومی و خصوصی به میزان کافی و مشکلات تردد مرتبط با توان مالی، سلامتی و ایمنی روبه رو هستند. در این پژوهش، با درنظر گرفتن اصول عدالت اجتماعی، دیدگاه ها و استفاده از نظریات علوم اجتماعی و انسانی، سعی بر نظری کردن عدالت اجتماعی می باشد. به طوری که، معیار عدالت اجتماعی که پارامتری کیفی می باشد، با استفاده از محاسبات به صورت نظری و کمی تبدیل می گردد. بدون شک ارائه خدمات حمل و نقلی و مسئله تخصیص بهینه آن ها متناسب با تقاضای شهروندان، یکی از مهمترین دغدغه های مسئولین و تصمیم گیرندگان محسوب می گردد، به طوریکه تاثیرات مثبت آن بر توزیع مناسب خدمات، کاهش آلودگی هوا و پیشرفت در شهرهای بزرگ غیر قابل انکار است. لذا با استفاده از روش های مکانیابی مبتنی بر GIS و تحلیل P-Median ، پارامتر عدالت اجتماعی بررسی می گردد. سپس با استفاده از روش درونیابی Kriging، داده ها را درونیابی کرده تا نقشه ای مشخص حاصل گردد که میزان عدالت اجتماعی در هر نقطه را نشان دهد. در ادامه با استفاده از روش AHP ، میزان تاثیر هر کدام از تسهیلات حمل نقلی ارزیابی می گردد. این پژوهش، مدیران را در زمینه اختصاص دادن بودجه برای توسعه و بهبود زیرساخت های حمل نقل عمومی راهنمایی نموده و با اولویت قرار دادن نقاط ضعیف تر، می توانند بودجه شهری را عادلانه تر توزیع می نماید.

کلیدواژه ها:

عدالت اجتماعی ، حمل و نقل عمومی ، GIS ، P-Median ، درونیابی