اثر کود زیستی میکوریز بر شاخص های فیزیولوژیکی و عملکرد اقتصادی کاهو (Lactuca sativa) در شرایط تنش خشکی

در سال های اخیر از کودهای زیستی به عنوان یکی از راهکارهای زیستی جهت بهبود تولید پایدار محصولات زراعی در شرایط تنش های محیطی از جمله تنش خشکی استفاده می شود. این پژوهش به منظور بررسی اثر کود زیستی میکوریز بر شاخص های فیزیولوژیکی و عملکرد اقتصادی کاهو در شرایط تنش خشکی به صورت آزمایش اسپیلت- پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶در مزرعه پژوهشی دانشگاه هرمزگان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی در سه آبیاری کامل (شاهد)، تنش متوسط و تنش شدید خشکی و فاکتور فرعی شامل کود میکوریز در چهار سطح (صفر، پنج، ۱۰ و ۲۰ گرم میکوریز در مترمربع) بود. برای اعمال تیمارهای تنش خشکی، حجم آب آبیاری تیمار آبیاری کامل (شاهد)، تیمارهای تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب بر اساس تامین ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد تخلیه رطوبت سهل الوصول، با اندازه گیری رطوبت خاک و با توجه به عمق توسعه ریشه محاسبه گردید. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی میزان تشکیل کلونیزاسیون قارچ میکوریز روی ریشه، مقدار کلروفیل a، b و کل برگ، محتوای نسبی آب برگ، شاخص کارایی فتوسیستم II ، میزان پتاسیم، فسفر برگ و در نتیجه عملکرد اقتصادی کاهو به طور معنی داری کاهش یافت؛ در حالی که میزان کاتالاز و پرولین برگ به طور معنی داری افزایش یافت. تحت شرایط تنش خشکی، کود میکوریز باعث بهبود ویژگی های فیزیولوژیکی و وزن تر اندام هوایی کاهو شد؛ به طوری که در شرایط تنش خشکی متوسط، کاربرد ۲۰ گرم در مترمربع کود میکوریز باعث افزایش معنی داری در سطح فعالیت کاتالاز، کارایی فتوسیستم II، کلروفیل a و کلروفیل کل، محتوای نسبی آب برگ، میزان پتاسیم و فسفر برگ به ترتیب به میزان ۱/۵۳، ۹/۳۷، ۱/۳۰، ۰/۷، ۴/۱۰۵ و ۷/۵۲ درصد در مقایسه با عدم کاربرد کود شد. نتایج نشان داد که کود میکوریز از طریق بهبود جذب عناصر غذایی، افزایش سنتز رنگیزه های گیاهی، افزایش محتوای آب نسبی برگ، فعالیت آنزیم کاتالاز و میزان پرولین برگ باعث بهبود کارایی فتوسیستم II و در نتیجه افزایش کارایی فتوسنتز کاهو شده که این موضوع باعث افزایش وزن تر اندام هوایی و در نتیجه عملکرد اقتصادی کاهو تحت شرایط تنش خشکی می گردد.

کلیدواژه ها:

فلورسانس کلروفیل ، کاتالاز ، کلروفیل ، میکوریز