تحلیل هم واژگانی بروندادهای علمی حوزه کتاب درمانی در پایگاه وب آو ساینس

سابقه و هدف: مطالعات علم سنجی یکی از کارآمدترین روش های ارزشیابی علمی در پایگاه اطلاعاتی علمی معتبر است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل هم­ واژگانی بروندادهای علمی حوزه کتاب درمانی در پایگاه وب­ آو­ساینس است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع علم سنجی است که با روش های کتابخانه ­ای و تحلیل شبکه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مدارک نمایه ­شده در پایگاه وب­ آو­ساینس در حوزه موضوعی کتاب درمانی طی بازه زمانی ۱۹۷۵ تا ۲۰۲۰ است. داده ها با استفاده از نرم افزار Excel، Pajek، UciNet، Netdraw و VOSviewer تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که تولیدات علمی حوزه کتاب ­درمانی از نرخ رشد مناسبی برخوردار نیستند و نرخ رشد کل تولیدات علمی این حوزه برابر با ۳ درصد بود. حوزه «روانشناسی» با تولید ۴۹ درصد از مطالعات کتاب درمانی به عنوان فعال ترین حوزه شناخته شد. از مطالعه شبکه هم ­واژگانی حوزه کتاب درمانی شش خوشه موضوعی شناسایی شد که خوشه «کتاب­ درمانی برای کودکان» با فراوانی ۱۰۱۳ کلیدواژه به عنوان بزرگ­ ترین خوشه شناخته شد و کلیدواژه کتاب­ درمانی با ۵۴۳ فراوانی پرتکرارترین کلیدواژه بود. کلیدواژه­ های کتاب ­درمانی و افسردگی با ۱۵۳ رخداد، دارای بیشترین هم رخدادی بودند. چگالی شبکه برابر با ۱/۲۶ محاسبه شد. همچنین کلیدواژه­ های کتاب درمانی، افسردگی و خودیاری به ترتیب دارای بیشترین مرکزیت رتبه (۱۰۰، ۸۵/۴۱۷ و ۸۲/۲۹۲)، مرکزیت بینابینی (۱۱/۱۹۴، ۵/۳۷۸ و ۴/۳۱۰) و مرکزیت نزدیکی (۱۰۰، ۸۷/۲۷۳ و ۸۴/۹۵۶) بودند. نتیجه گیری: روند مطالعات در زمینه کتاب درمانی ضعیف بود و حوزه های پزشکی چندان توجهی به کارگیری آن در درمان بیماری ها نداشته اند. بنابراین لازم است سیاست­ گذاران حوزه سلامت برنامه ریزی های لازم را برای بهبود و تقویت مطالعات کتاب درمانی در تمامی حوزه ها اتخاذ نمایند.

کلیدواژه ها:

Scientific outputs ، Bibliography ، Thematic clusters ، Co-word analysis ، Bibliotherapy ، بروندادهای علمی ، کتاب سنجی ، خوشه های موضوعی ، هم رخدادی واژگان ، کتاب درمانی