زیبایی شناسی فرم و محتوا در صفحه آرایی نسخه خطی قرآن متعلق به دوره صفوی محفوظ در کتابخانه ایالتی باواریا

با ظهور کلام وحی توسط خداوند به حضرت محمد(ص)، هنر کتابت و کتاب آرایی قرآن در قرن های اولیه هجری قمری آغاز شد. نسخه خطی قرآن دوره صفوی محفوظ در کتابخانه ایالتی باواریا جزو کتب نفیس خطی اسلامی به شمار می آید. شیوه ی اجرای سنتی این کتاب نشان از دانش بصری خوشنویس و صفحه آرای آن و همچنین خلاقیت های آن در مدیریت متن نوشتاری است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که تذهیب و نوشتار در نسخه خطی قرآن متعلق به دوره صفوی چه فضای بصری و معناشناختی را در مخاطب ایجاد می کند؟ و چه مبانی و اصول بصری در ایجاد این فضای حسی تاثیرگذار هستند؟ هدف تحقیق بیان جنبه های معنایی و بصری تاثیرگذار در صفحه آرایی نسخه خطی قرآن به عنوان بخشی از گرافیک سنتی دوره اسلامی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق فیش برداری و تصویرخوانی است. روش تجزیه و تحلیل داده ها کیفی است. به عنوان نتیجه می توان گفت، نسخه خطی قرآن دوره صفوی، انعکاسی از ویژگی های صفحه آرایی و کتاب آرایی دوره صفوی در ایران می باشد. زیبایی محتوای آن وابسته به خوشنویسی است، چراکه مسلمانان خط را به عنوان هنر تجسم کلام وحی می دانند. زیبایی فرم در اثر، وامدار کادرهای خلاقی است که پایه و اساس شکل گیری و مدیریت نوشتار را در آن ایجاد کرده است. نویسنده و طراح این اثر، جهت انتقال معنای حسی و زیبایی، از اصول سازماندهی تصویر مانند هماهنگی، تداوم، تباین، حرکت و تعادل استفاده کرده است که موجب جذابیت بصری در بیننده می شوند.

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی ، فرم و محتوا ، صفحه آرایی ، نسخه خطی قرآن ، صفوی ، کتابخانه ایالتی باواریا